Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

onredelik genoeg was om op gronde van "mala fides" of "ulterior motive" in te
meng nie.
Dit is daarom duidelik dat die toets vir redelikheid heeltemal te hoog gestel is
om enigsins ʼn bydrae te lewer tot die bevordering van administratiewe
geregtigheid. Die ou verknogtheid om vas te hou by wat die wetgewer in
wetgewing wil sê, en die lukrake toepassing daarvan, is duidelik sigbaar. ʼn
Goeie voorbeeld hiervan is te vind in die saak van National Transport
Commission v Chetty’s Motor Transport. 169
“Holmes J.A., in delivering the unanimous judgement of the Court, said
that the court will intervene only in cases where the decision is so
grossly unreasonable as to warrant no inference but that the authority
had failed to apply its mind honestly, i.e. that the authority had
committed a recognised irregularity. The learned judge of appeal
himself added that this was a ‘formidable’ onus and that the ‘degree of
proof required is a preponderance of probability, but this is less easily
envisaged in that one does not readily impute dereliction of duty to a
responsible body.” 170
Die reg aangaande die veranderde vorm van die "simptomatiese
onredelikheids-benadering”, kan derhalwe soos volg opgesom word:
(i) "Onredelikheid" per se is ʼn grond vir geregtelike inmenging.
(ii) "Growwe Onredelikheid" kan andersyds so steurend wees dat dit
inmenging regverdig op grond daarvan dat die besluitnemer versuim
het om sy diskresie behoorlik of eerlik toe te pas, met ander woorde
dat die orgaan ʼn bewuste onreëlmatigheid gepleeg het.
(iii) Ten einde die hof te oorreed om ʼn negatiewe afleiding te maak na
gelang van ʼn growwe onredelike besluit, rus die onus op die klaer om
met die nodige feite na vore te kom, waarop die hof dan ʼn negatiewe
konnotasie sal baseer.
(iv) Selfs waar daar bewys is dat die owerheid onredelik opgetree het, sal
die hof nie geredelik beslis dat daar "growwe onredelikheid"
teenwoordig was, wat iets anders sou bewys as ʼn beslissing dat die
owerheid nie sy diskresie eerlik aangewend het nie. Die rede vir hierdie
169 1972(3) SA 726 (A); Kortliks gestel, die saak behels die uitreiking van sekere transportsertifikate, uitgereik deur die Nasionale Transport Kommissie, wat
houers van die sertifikate magtig om met hulle besigheid voort te gaan. Die Chetty’s Motor Transport-saak het die beslissing teëgestaan op gronde van
onredelikheid dat die Nasionale Transport Kommissie nie die feite en omstandighede in ag geneem het nie.
170 1972(3) SA 726 (A) op 735 G-H.
76