Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

verband met die prosedureel regverdige optredes, ook verband met ʼn
verwagting van ʼn gunstige uitslag vanweë die regverdige optrede.
Dit wil verder voorkom asof die beginsel tot nou toe binne die Suid-Afrikaanse
konteks hoofsaaklik toepassing gevind het in gevalle van ontslag van
amptenare verbonde aan staatsinstansies, aansoeke met betrekking tot
verblyfpermitte en eise vir regverdige prosedures by verhore van
administratiewe tribunale.
Alvorens die toepassing van die beginsel binne Suid-Afrikaanse konteks van
nader beskou word, is dit ter wille van ʼn duidelike perspektief noodsaaklik om
kortliks die toepassing van die beginsel binne Engelsregtelike verband te
ontleed.
Lord Denning verwys soos volg na die beginsel in die saak van Schmidt v
Secretary of State for Home Affairs. 142
“The speeches in Ridge v Baldwin [1964] AC 40 HL show that an
administrative body may, in a proper case, be bound to give a person
who is affected by their decision an opportunity of making
representations. It all depends on whether he has some right or
interest or, I would add, some legitimate expectation, of which it would
not be fair to deprive him without hearing what he has to say.” 143
In die latere beslissings van O’Reilly v Mackman144 en In re Findlay145 het die
House of Lords dan ook uitdruklik bevind dat hierdie beginsel locus standi sou
kan vestig in geregtelike hersieningsprosedures. Dit wil voorkom asof die
beginsel aldaar nou as selfstandige hersieningsgrond geag word. In die saak
van Council of Civil Service Union v Minister for Civil Service146 beslis Lord
Diplock dat vir ʼn legitieme verwagting om as hersieningsgrond te kan
funksioneer, die optrede gevolge moet inhou, wat ʼn persoon op een of meer
van die onderstaande wyses sal affekteer :
1. Deur wysiging van regte of verpligtinge wat Privaatregtelik deur hom of
teen hom afgedwing kan word, of
2. deur die ontneming van ʼn voordeel wat hy -
(i) in die verlede deur die besluitnemer toegelaat was om te geniet
en redelikerwys kon verwag het om steeds te geniet, totdat daar
142 1969(2) CH 149. Aan Schmidt is toestemming verleen om vir 'n bepaalde tydperk die Verenigde Koninkryk binne te kom vir studiedoeleindes en 'n
aansoek om verlenging na verstryking van die aanvanklike tydperk afgewys was, sonder dat Schmidt aangehoor was.
143 Soos aangehaal deur Elias, 1988:38.
144 1983(21) AC 237.
145 1985 AC 318.
146 1985 AC 374.
66