Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

532
enigeen van die twee sal die administratiewe handeling ongeldig maak. Dit is gewoonlik
betreklik maklik om werklike vooroordeel te bewys, maar ʼn redelike suspisie van
vooroordeel is meer ingewikkeld.
Tradisioneel ressorteer die reël teen vooroordeel saam met die audi alteram partem-reël
onder die gemeenregtelike reëls van natuurlike geregtigheid. Die reël teen vooroordeel
berus op die beginsel dat geregtigheid nie slegs moet geskied nie, maar ook sigbaar moet
wees. Die opstellers van die Wet het dit goedgedink om die reël onder “gebrek van
magtiging” as ʼn afsonderlike hersieningsgrond in te sluit. Daar sou geredeneer kan word,
dat daar twee gronde vir die hersiening van vooroordeel is, te wete Artikels 6(2)(a)(iii) en
6(2)(c).
Dit is ʼn kenmerk van die moderne demokratiese staat dat die wetgewer die administrasie
met diskresionêre bevoegdhede beklee ten einde die administrasie in staat te stel om sy
hoogs gespesialiseerde en uiteenlopende take in verband met die bestuur van die staat uit
te voer. By die uitoefening van ʼn diskresionêre bevoegdheid is die administrasie daaraan
gebonde om die openbare belang, regeringsbeleid en administratiewe dienstigheid in ag te
neem. Hoewel die praktyk om diskresionêre bevoegdhede aan die staatsadministrasie te
verleen universeel aanvaar word en hoewel daar erken word dat die administrasie hierdie
bevoegdhede nodig het om doeltreffend en doelmatig te funksioneer, is die uitoefening van
ʼn diskresionêre bevoegdheid nie vry van regsbeheer nie. ʼn Administratiewe diskresionêre
bevoegdheid moet dus, ooreenkomstig die grondwetlike bepalings, magtigende bepalings,
PAJA en die gemenereg, waar van toepassing, uitgeoefen word. Openbare bevoegdhede
is oor die algemeen onderworpe aan beheer deur die ander regeringstakke en deur die
regsprekende tak in die besonder.
Die wetgewer erken die probleme wat inherent aan beheer oor diskresionêre bevoegdhede
is en het gevolglik ʼn aantal gronde vir die geregtelike hersiening van die uitoefening van
hierdie bevoegdhede in Artikels 6(2)(b), (c), (d) en (e) van die Wet ingesluit.
Artikel 6(2)(b) maak voorsiening vir die geregtelike hersiening van administratiewe optrede,
wanneer gebiedende prosedures of voorwaardes nie nagekom is nie. Die uitoefening van
ʼn statutêre bevoegdheid vereis die nakoming van sogenaamde jurisdiksionele feite.
Hierdie artikel stem ooreen met die gemeenregtelike vereiste vir administratiewe legaliteit,
wat handel oor die voldoening aan die vorm en prosedure van die statutêre bepaling.
Artikel 6(2)(d) maak voorsiening vir die hersiening van administratiewe optrede, wat
wesenlik beïnvloed is deur ʼn regsdwaling. Hoewel dit vanselfsprekend is dat die howe,
eerder as die administrasie, die laaste woord oor regskwessies moet spreek, was die
geregtelike benadering tot dusver tradisioneel dat ʼn regsdwaling hersienbaar is slegs
indien die amptenaar nie die aard van die diskresie reg begryp het nie, weens ʼn
wanvertolking van die Wet wat die diskresie verleen.