Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
499 wel vir die howe ʼn riglyn daarstel, wanneer wetgewing geїnterpreteer word, maar dat dit nie voorskriftelik wil wees hoe die hof sy beslissing moet maak nie. In verskeie hofbeslissings word ruimskoots verwys na algemene oorwegings van regverdigheid en billikheid, byvoorbeeld met betrekking tot die uitleg van prosedure-reëls. In die toonaangewende saak oor kontraktuele terugtreding, Nel v Cloete1000 verwys appèlregter Wessels na die “inherente billikheid en praktiese nut van ʼn regsreël wat ʼn terugtredingsreg aan ʼn skuldeiser verleen waar onredelike vertraging in die vervulling van ʼn belangrike kontraktuele verpligting plaasvind.” In hierdie proefskrif is gepoog om aan te dui dat Dicey se “Rule of Law” ʼn remming op die spoedige ontwikkeling van die administratiefreg geplaas het. Die taak wat op ʼn moderne sisteem van administratiefreg in Suid-Afrika opgelê word, is nie om ʼn gewilde vorm van verantwoording uit te roei nie, maar eerder om dit te versterk. ʼn Handves van Regte sal lei tot die bevordering van die taak. Dit sal verseker dat groter publieke deelname en beheer oor die uitvoering van openbare mag daargestel word. Geregtelike hersiening en administratiewe toesig van staats- en semi-staatsinstellings, wat poog om die sosiale beleid te implementeer, moet só ontwerp word, dat dit die drie beginsels van demokrasie, naamlik deelname, staatsgelykheid en onafhanklikheid, kan bevorder. Administratiewe geregtigheid sal bevorder word deur die toepassing van Artikel 195 van die Finale-Grondwet, sowel as PAJA. Die Grondwet voorsien wel riglyne hoe die administratiefreg in ʼn toekomstige Suid-Afrika daar moet uitsien. Administratiewe geregtigheid sal deur die toepassing van dié wetgewing in die praktyk verder tot uitvoering gebring word. Die sleutelelemente “impartially, fairly, equitable and without bias” kom veral voor in Artikel 195(1)(d) van die Grondwet, wat verwys na die manier hoe dienste gelewer moet word. Artikel 195 van die Grondwet moet ook gesien word as ʼn oplossing om veral Dicey se “Motion of accountability” aan te spreek. In die bespreking van die begrip “administratiewe geregtigheid” is daar klem gelê op die volgende: (a) Die Engelse Reg, deur na Dicey se “Rule of Law” te verwys. (b) Welke verbetering Artikel 195 van die Grondwet in die bevordering van administratiewe geregtigheid daargestel het. (c) Verskeie Engelsregtelike kommissies, wat ingestel was om administratiewe geregtigheid te ondersoek en hoe hierdie begrip uitgebrei en bevorder is. (d) Die audi alteram partem- en die nemo iudex-reëls en die toepassing daarvan as reëls van natuurlike geregtigheid. 1000 1972(2) SA 150 (A).
(e) Die begrip “reasonableness”. 500 Die ontwikkeling van administratiewe geregtigheid in die Suid-Afrikaanse Reg is van nader beskou. Die gemenereg is veral as vertrekpunt gebruik en is daar grootliks gekonsentreer op die inslag wat die Engelse Reg gehad het. Die ontwikkeling van administratiewe geregtigheid moet grootliks voor die deur van die beslissing in Theron v Ring van Wellington NG Sendingkerk in Suid-Afrika1001 gelê word, wat inderdaad as die waterskeiding betreffende die redelikheidsbegrip in die Suid- Afrikaanse Administratiefreg bestempel kan word. Nieteenstaande die voorbehoud dat die bevinding in die Theron-saak slegs betrekking sou hê op administratiewe handelinge van ʼn kwasi-judisiële geaardheid, het hierdie beslissing na aanleiding van die wegdoen van die kategorisering van administratiewe handelinge in Administrator, Transvaal v Traub1002 van deurslaggewende belang geword. In die Traub-saak beslis die hof dat die aspek wat van kernbelang is, die redelike hantering van elke individuele saak volgens die unieke omstandigheid daarvan sal wees. Vanweë die besondere belang van die vestiging van onredelikheid as selfstandige hersieningsgrond, is redelike administratiewe optrede binne die Grondwet deur die bepaling van Artikel 33 oënskynlik tot fundamentele reg verhef. Dit kan met reg gekonstateer word dat administratiewe geregtigheid in die Suid-Afrikaanse Reg met rasse skrede ontwikkel het. Die volgende is bewyse daarvan : Die gemenereg. 1003 Die ontwikkeling van die administratiewe geregtigheidsbegrip in die Engelse Reg. Die verwerping van die kategorisering van administratiewe optrede waaraan bepaalde regsgevolge geheg word. Die leerstuk van legitieme verwagting. Redelikheid aan die hand van die Traub-beslissing. Die menings van akademici, met spesifieke verwysing na die voorgestelde grondwet. Die aanvanklike mening van die Regskommissie en die gepaard gaande voorstelle vir die hersiening van die administratiewe regsproses. Die bepalings van Artikel 18 van die Namibiese grondwet, asook Artikels 24 en 33 van die Interim en Finale-Grondwette. 1001 1976(2) SA 1 (A). 1002 1989(4) SA 731 (AD). 1003 Sien die spesifieke verwysing na die menings van gemeneregtelike skrywers en die uitspraak van appèlregter Jansen in die Theron-saak (Supra) en die navolging van die saak in opvolgende beslissings hierbo vermeld.
- Page 459 and 460: 448 Artikel 36 bepaal dat die beper
- Page 461 and 462: 450 In laasgenoemde geval, waar daa
- Page 463 and 464: 452 ongeldigheid, soos mala fides,
- Page 465 and 466: 454 Regter Friedman het bevind dat
- Page 467 and 468: 456 In die Roman v Williams NO-saak
- Page 469 and 470: 458 Daar kan geredeneer word dat di
- Page 471 and 472: presence of a rational connection b
- Page 473 and 474: 941 Currie en Klaaren, 2001:174. 46
- Page 475 and 476: (b) 90 days or 180 days referred to
- Page 477 and 478: 466 In Pharmaceutical Manufactures
- Page 479 and 480: 468 In Ferreira v Levin NO and Othe
- Page 481 and 482: 470 magtiging verleen om aan ʼn app
- Page 483 and 484: 472 verleen aan die hof die diskres
- Page 485 and 486: 957 2002(2) BCLR 171 (C). 958 2005(
- Page 487 and 488: Hoofstuk 8 ARTIKEL 8 VAN PAJA - REM
- Page 489 and 490: 478 artikel laat die hof/tribunaal
- Page 491 and 492: 480 is onder andere Fose v Minister
- Page 493 and 494: 482 (3) Waar die aanvanklike beslui
- Page 495 and 496: 1.5 ARTIKEL 8(1)(e) : TYDELIKE INTE
- Page 497 and 498: “ ...... one should be cautious i
- Page 499 and 500: 488 diskresionêre magte, sal die h
- Page 501 and 502: Hoofstuk 9 DIE REGULASIES INGEVOLGE
- Page 503 and 504: 492 2. Die regulasies na verwys in
- Page 505 and 506: 5. KODE VIR GOEIE ADMINISTRATIEWE O
- Page 507 and 508: 496 en “right” bestempel kan wo
- Page 509: 498 wetgewer nie onbillike regsgevo
- Page 513 and 514: 502 klousule in Artikel 33 vervat w
- Page 515 and 516: 504 Rugby Football Union, 1009 Pres
- Page 517 and 518: 506 Die invloed van die Handves van
- Page 519 and 520: 508 In antwoord op die vraag in wel
- Page 521 and 522: 510 die bestaande reg vervang nie.
- Page 523 and 524: 512 geskied het. Die Grondwet wys d
- Page 525 and 526: 514 Die herwaardering van veral die
- Page 527 and 528: (a) voorsiening maak vir die hersie
- Page 529 and 530: 518 van Toegang tot Inligting nie g
- Page 531 and 532: 520 hoogste reg van die Republiek t
- Page 533 and 534: 522 veel klem op die begrip “admi
- Page 535 and 536: 524 geregtelike hersiening met die
- Page 537 and 538: 526 plaas daarvan om die faktore wa
- Page 539 and 540: 528 Artikel 3 vergelyk word. Daar k
- Page 541 and 542: 530 gemeenregtelike vereistes vir a
- Page 543 and 544: 532 enigeen van die twee sal die ad
- Page 545 and 546: 534 Enige optrede wat verrig is van
- Page 547 and 548: 536 Artikel 6(2)(g) van PAJA handel
- Page 549 and 550: 538 (f) Nog ʼn moontlike vertolking
- Page 551 and 552: 540 Artikel 9(1)(b) maak ingevolge
- Page 553 and 554: 542 (c) Artikel 8(1)(c) - Tersydest
- Page 555 and 556: OPSOMMING 544 Suid-Afrika beskik oo
- Page 557 and 558: SUMMARY 546 South Africa has an ext
- Page 559 and 560: BIBLIOGRAFIE Literatuur ALLEN CK 19
(e) Die begrip “reasonableness”.<br />
500<br />
Die ontwikkeling <strong>van</strong> administratiewe geregtigheid in <strong>die</strong> Suid-Afrikaanse Reg is <strong>van</strong> nader<br />
beskou. Die gemenereg is veral as vertrekpunt gebruik en is daar grootliks gekonsentreer<br />
op <strong>die</strong> inslag wat <strong>die</strong> Engelse Reg gehad het.<br />
Die ontwikkeling <strong>van</strong> administratiewe geregtigheid moet grootliks voor <strong>die</strong> deur <strong>van</strong> <strong>die</strong><br />
beslissing in Theron v Ring <strong>van</strong> Wellington NG Sendingkerk in Suid-Afrika1001 gelê word,<br />
wat inderdaad as <strong>die</strong> waterskeiding betreffende <strong>die</strong> redelikheidsbegrip in <strong>die</strong> Suid-<br />
Afrikaanse Administratiefreg bestempel kan word. Nieteenstaande <strong>die</strong> voorbehoud dat <strong>die</strong><br />
bevinding in <strong>die</strong> Theron-saak slegs betrekking sou hê op administratiewe handelinge <strong>van</strong> ʼn<br />
kwasi-judisiële geaardheid, het hier<strong>die</strong> beslissing na aanleiding <strong>van</strong> <strong>die</strong> wegdoen <strong>van</strong> <strong>die</strong><br />
kategorisering <strong>van</strong> administratiewe handelinge in Administrator, Transvaal v Traub1002 <strong>van</strong><br />
deurslaggewende belang geword. In <strong>die</strong> Traub-saak beslis <strong>die</strong> hof dat <strong>die</strong> aspek wat <strong>van</strong><br />
kernbelang is, <strong>die</strong> redelike hantering <strong>van</strong> elke individuele saak volgens <strong>die</strong> unieke<br />
omstandigheid daar<strong>van</strong> sal wees. Vanweë <strong>die</strong> besondere belang <strong>van</strong> <strong>die</strong> vestiging <strong>van</strong><br />
onredelikheid as selfstandige hersieningsgrond, is redelike administratiewe optrede binne<br />
<strong>die</strong> Grondwet deur <strong>die</strong> bepaling <strong>van</strong> Artikel 33 oënskynlik tot fundamentele reg verhef.<br />
Dit kan met reg gekonstateer word dat administratiewe geregtigheid in <strong>die</strong> Suid-Afrikaanse<br />
Reg met rasse skrede ontwikkel het. Die volgende is bewyse daar<strong>van</strong> :<br />
Die gemenereg. 1003<br />
Die ontwikkeling <strong>van</strong> <strong>die</strong> administratiewe geregtigheidsbegrip in <strong>die</strong> Engelse Reg.<br />
Die verwerping <strong>van</strong> <strong>die</strong> kategorisering <strong>van</strong> administratiewe optrede waaraan<br />
bepaalde regsgevolge geheg word.<br />
Die leerstuk <strong>van</strong> legitieme verwagting.<br />
Redelikheid aan <strong>die</strong> hand <strong>van</strong> <strong>die</strong> Traub-beslissing.<br />
Die menings <strong>van</strong> akademici, met spesifieke verwysing na <strong>die</strong> voorgestelde<br />
grondwet.<br />
Die aan<strong>van</strong>klike mening <strong>van</strong> <strong>die</strong> Regskommissie en <strong>die</strong> gepaard gaande voorstelle<br />
vir <strong>die</strong> hersiening <strong>van</strong> <strong>die</strong> administratiewe regsproses.<br />
Die bepalings <strong>van</strong> Artikel 18 <strong>van</strong> <strong>die</strong> Namibiese grondwet, asook Artikels 24 en 33<br />
<strong>van</strong> <strong>die</strong> Interim en Finale-Grondwette.<br />
1001 1976(2) SA 1 (A).<br />
1002 1989(4) SA 731 (AD).<br />
1003 Sien <strong>die</strong> spesifieke verwysing na <strong>die</strong> menings <strong>van</strong> gemeneregtelike skrywers en <strong>die</strong> uitspraak <strong>van</strong> appèlregter Jansen in <strong>die</strong> Theron-saak (Supra) en <strong>die</strong><br />
navolging <strong>van</strong> <strong>die</strong> saak in opvolgende beslissings hierbo vermeld.