Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

eport did much to restore the situation. It has since been recognised that
statutory tribunals are an integral part of the machinery of justice in the state,
and not merely administrative devices for disposing of claims and arguments
conveniently.” 78
Na die verslag van die Franks-kommissie en die daaropvolgende verskyning van die
Tribunals and Inquiries Act, is daar ʼn hele aantal verdere ondersoeke gedoen na die
funksies en werksaamhede van die Council on Tribunals en die moontlike
uitbreiding daarvan. In 1961 verskyn die sogenaamde Whyatt-verslag na ʼn
ondersoek deur ʼn vrywillige organisasie genaamd Justice, die Britse afdeling van
die International Commission of Jurists; in 1980 bring die Council on Tribunals ʼn
spesiale verslag oor sy werksaamhede uit, en in 1981 word ʼn sogenaamde
“discussion paper” deur Justice in samewerking met All Souls College gepubliseer,
met die oog op die identifisering van gebreke in die administratiefregstelsel van die
Verenigde Koninkryk. Ten spyte van die onbevredigende hantering van geregtelike
hersiening in die Engelse Reg, was daar weinig twyfel oor die gronde aan die hand
waarvan geregtelike hersiening toegepas is.
3.3 DIE AUDI ALTERAM PARTEM-REËL
In natuurlike geregtigheid is die stelling gevestig dat ʼn man geen verlies van vryheid
of eiendom kan lei as gevolg van die nie-nakoming van ʼn geregtelike proses nie,
behalwe waar hy eers die geleentheid gebied is om antwoorde te verskaf
ooreenkomstig die saak wat teen hom ingebring is. ʼn Afwyking kan plaasvind,
wanneer die wetgewer hetsy uitdruklik, of inbegrepe, opdrag gegee het om
teenstrydig met bogemelde voorbehoud op te tree. Van die vroegste
gerapporteerde beslissings hieroor was summiere verrigtinge voor regters, waar die
reël toegepas is. ʼn Voorvereiste vir die geldigheid van bogemelde verrigtinge was
die betekening van ʼn dagvaarding op die party betrokke by die verrigtinge, nie
alleenlik in strafregtelike aangeleenthede nie, maar ook in aansoeke vir
beslaglegging en bevele vir die heffing van belasting en ander verwante heffings
wat deur openbare liggame opgelê sou word. Regters wat summier voortgegaan
het om ʼn beslissing te maak, sonder dat daar ʼn dagvaarding aan ʼn party oorhandig
is, was strafbaar deur die "Court of Kings Bench" vir wangedrag. In 1723 reeds is ʼn
mandamus uitgereik om dr. Bentley se akademiese kwalifikasies, waarvan hy by die
Universiteit van Cambridge, sonder ʼn dagvaarding ontneem is te herstel. 79 Dit het
gevestigde gebruik geraak dat die verwydering uit ʼn pos voorafgegaan moet word
deur die uitreiking van ʼn dagvaarding (klagstaat) en die hou van ʼn verhoor, waar
78 Wade, 1982:777.
79 R v Chancellor of the University of Cambridge 1723(1) STR 557.
39