Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

468
In Ferreira v Levin NO and Others, Vryenhoek v Powell NO and Others947 het die
Konstitusionele Hof die vraag oorweeg of die applikante bevoegdheid gehad het om die
geldigheid van Artikel 417(2)(b) van die Maatskappywet 61 van 1973 te betwis op grond
daarvan dat dit in stryd was met Artikel 25(3) van die Interim Grondwet (die reg op ʼn billike
verhoor).
Volgens bladsy 1082 het die hof die volgende beslis :
“Whilst it is important that this Court should not be required to deal with abstract or
hypothetical issues, and should devote its scarce resources to issues that are properly
before it, I can see no good reason for adopting a narrow approach to the issue of
standing in constitutional cases. On the contrary, it is my view that we should rather
adopt a broad approach to standing. This would be consistent with the mandate given
to this Court to uphold the Constitution and would serve to ensure that constitutional
rights enjoy the measure of the protection to which they are entitled.”
In hierdie saak het die hof dus ʼn ruim benadering tot bevoegdheid in gedingvoering oor
fundamentele regte gevolg. Meer mense wat “identifiseerbare belang by die uitslag” van ʼn
saak het, mag nou ʼn geregshof nader.
3. FINALITEIT, RYPHEID EN VOORTYDIGE AFDWINGING VAN HERSIENING
INGEVOLGE PAJA
Soos dit in PAJA bepaal word, moet ʼn besluit finaal wees, met ander woorde, uitdruklik en
bepaalbaar, alvorens dit as ʼn administratiewe handeling beskou kan word. Baie hang dus
af van die rypheid van die administratiewe handeling, met ander woorde, wanneer
geregtelike hersiening van ʼn finale administratiewe handeling van toepassing sal wees.
Die vraag kan tereg gevra word of reëls in individuele gevalle getoets of bevraagteken kan
word voor die implementering of afdwinging van die regte? Die gemeenregtelike antwoord
is nee. In Cabinet of the Transitional Government for the Territory of South West Africa v
Eins948 het die Hoogste Hof van Appèl ʼn bevel tersyde gestel, wat bepaal het dat
wetgewing ongrondwetlik en ongeldig is op grond daarvan dat die respondent nie teen die
applikant opgetree het nie, of nie van voornemens was om teen die applikant op te tree
nie.
Volgens bladsy 294B bepaal die hof soos volg :
947 1996(1) SA 984 (CC).
948 1988(3) SA 369 (A).
“It seems to me that the appropriate time, when the Court should be asked to
adjudicate on the validity of section 9 of Act 33 of 1985 would be when the Cabinet
exercises, or proposes to exercise, its power under the section, or when there are
reasonable grounds for believing that it intends doing so.”