Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

467
• Wat regmatige, prosedureel billike en regverdigbare administratiewe optrede
ingevolge Artikel 124 van die Interim Grondwet uitmaak, kan nie een ding ingevolge
die Grondwet beteken, en iets anders ingevolge die gemenereg nie.
• Geregtelike hersiening van openbare bevoegdheid is ʼn grondwetlike
aangeleentheid, wat kragtens die Grondwet en ooreenkomstig die bepalings
daarvan geskied.
• Die inherente hersieningsbevoegdhede van die hof (met betrekking tot
administratiewe optrede) word onder grondwetlike hersiening gesubsumeer.
2. REGSBEVOEGDHEID
Artikel 6(1) bepaal dat enige persoon verrigtinge in ʼn hof of tribunaal aanhangig kan maak
vir die geregtelike hersiening van administratiewe optrede (“any person may institute
proceedings in a court or a tribunal for the judicial review of an administrative action”). Dit
is duidelik dat hierdie Subartikel vertolk moet word in die lig van Artikel 38 van die
Grondwet, wat voorsiening maak vir uitgebreide regsbevoegdheid om die regte vervat in
die Handves van Menseregte af te dwing. Aangesien administratiewe geregtigheid as ʼn
fundamentele reg by die Handves van Menseregte ingesluit is, sal hierdie uitgebreide
regsbevoegdheid ook administratiewe optrede omvat. Die volgende persone kan dus
aansoek doen om die geregtelike hersiening van administratiewe optrede :
• Iemand wat in eie belang optree.
• Iemand wat optree namens iemand anders, wat nie in eie naam kan optree nie.
• Iemand wat in eie belang as ʼn lid van ʼn groep of klas persone optree.
• Iemand wat in openbare belang optree.
• ʼn Vereniging wat in belang van sy lede optree.
Die uitbreiding van regsbevoegdheid tot klas-aksies (groepsgedinge), diegene wat in die
openbare belang optree en verenigings wat namens hulle lede optree, is baie belangrik vir
die administratiefreg. ʼn Groepsgeding, waardeur ʼn bepaalde persoon ʼn geding teen die
staat instel ten behoewe van ʼn groot groep, of klas persone, sal byvoorbeeld die koste
versprei tussen diegene in die groep, of klas, wat waarskynlik die finansiële las van die
individue wat betrokke is, drasties sal verlig. Besorgde omgewingsbewustes sal ook locus
standi hê in omgewingskwessies waarby die staat betrokke is, byvoorbeeld lug- of
waterbesoedeling. 946
946 Sien Van Huysteen v Minister of Environmental Affairs and Tourism 1996(1) SA 283 (K).