Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

466
In Pharmaceutical Manufactures Association of South Africa : In Re : Ex parte President of
the Republic of South Africa 2000 (3) BCLR241(KH) het die appellant gesteun op
bogemelde beslissing en aangevoer dat ʼn gedingvoerder op die gemeenregtelike
hersieningsgronde kan steun en dat die saak in daardie geval as ʼn gemeenregtelike saak
behandel moet word en nie as ʼn grondwetlike saak nie. 944
Hoofregter Chaskalson het nie die appellante se betoog aanvaar dat die gemenereg ʼn
korpus van regsreëls is, wat afsonderlik en onderskeie van die Grondwet bestaan nie.
Hy merk soos volg op:
“There are not two systems of law, each dealing with the same subject matter, each
having similar requirements, each operating in its own field with its own highest court.
There is only one system of law. It is shaped by the Constitution which is the supreme
law, and all law, including the common law, derives its force from the Constitution and
is subject to constitutional control.” 945
Wat is die uitwerking van hierdie uitspraak? Dit beteken dat konstitusionalisme verskuif
het van die sfeer van die gemenereg na die voorskrifte van die skriftelike grondwet.
Hoofregter Chaskalson het gesê dat die beginsels van die gemenereg steeds wesenlik is
vir die ontwikkeling van die publiekreg, omdat dit die inhoud van die administratiefreg en
ander aspekte van die publiekreg beïnvloed en ook sal bydra tot die toekomstige
ontwikkeling van die publiekreg. Die gemenereg vul die bepalings van die Grondwet aan,
maar ontleen sy regskrag aan die Grondwet. Wanneer ʼn mens die gemenereg as ʼn
regsbron gebruik om die grondwetlike bepalings aan te vul, moet jy altyd in gedagte hou
dat ons gemenereg sterk beïnvloed is deur die tradisie van parlementêre soewereiniteit.
As ʼn mens dus die gemeenregtelike reëls wil gebruik wat in die voor grondwetlike
gewysdes aangetref word, moet jy seker wees dat dit nie met die Grondwet of PAJA in
stryd is nie.
Die bevindings van die hof kan soos volg saamgevat word :
• Daar is slegs een regstelsel.
• Die Grondwet is die hoogste reg en alle ander wetsvoorskrifte moet daaraan
voldoen.
procedurally fair within the purview of section 24 is for the courts to decide and I have little doubt that, to the extent that there is no inconsistency with the
Constitution, the common-law grounds for review were intended to remain intact”.
944 Chaskalson, 1985:257 het egter bevind dat die “control of public power by the courts through judicial review as and always has been a constitutional
matter. Prior to the adoption of the interim Constitution this control was exercised by the Courts through the application of common law constitutional
principles. Since the adoption of the interim Constitution such control has been regulated by the Constitution which contains express provisions dealing with
these matters. The common law principles that previously provided the grounds for judicial review of public power have been subsumed under the
Constitution, and in so far as they might continue to be relevant to judicial review, they gain their force from the Constitution. In the judicial review of public
power, the two are intertwined and do not constitute separate concepts.”
945 Sien op bladsy 260 van Pharmaceutical Manufactures Association of South Africa : In Re : Ex parte President of the Republic of South Africa 2000 (3)
BCLR241(KH)