Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

935 2003(4) SA 429 (O).
936 2002(3) SA 143 (C) op 155 F-G.
459
3. Die redelikheids- en rasionaliteitsvereistes voorgeskryf in PAJA, beheers die
uitoefening van administratiewe diskresionêre bevoegdheid.
4. Dié twee vereistes is twee afsonderlike en onderskeie gronde vir geregtelike
hersiening.
5. Die redelikheidsvereiste in PAJA is nie duidelik nie. Een moontlike vertolking
is dat dit ʼn eng benadering tot redelikheid weerspieël (in die sin van ʼn
subjektiewe benadering).
6. Nog ʼn moontlike vertolking is dat die redelikheidsvereiste voorgeskryf deur
Artikel 6(2)(h) ooreenkom met die vereiste van regverdigbaarheid in Artikel
24(d) van die Interim Grondwet. Die howe sal dus bepaal of die besluit ʼn
deeglik begronde besluitnemingsproses reflekteer in dié sin dat redes vir die
optrede verskaf kan word.
7. Die redelikheidsbepaling moet doeldienend uitgelê word en die bestek en
inhoud van die reg moet ʼn wye en ruim uitleg geniet. Dit moet die doel van
Artikel 33 van die Grondwet weerspieël, naamlik om administratiewe
geregtigheid te bewerkstellig.
8. Die ideale uitleg is een wat voorsiening maak vir substantiewe geregtelike
hersiening van die uitoefening van administratiewe diskresionêre
bevoegdheid.
In MEC, Public Works, Roads and Transport, Free State and Another v Morning Star
Minibus Hiring Services (Pty) Limited and Others935 het die tweede respondent ʼn
huurmotor-staanplek beheer en bedryf. Die ander respondente het hier petroleum
verkry en passasiers opgelaai. In dieselfde gebied was ook ʼn openbare huurmotorstaanplek,
wat deur bykans niemand gebruik is nie. Geweld het tussen
huurmotoroperateurs ontstaan, aangesien die respondente baie goed gevaar het.
Die Lid van die Uitvoerende Komitee het toe besluit om die respondente se
huurmotor-staanplek te sluit en almal te dwing om van die publieke staanplek
gebruik te maak, ten einde die geweld op te los.
Die hoofargument van die respondente was dat die regulasie wat uitgevaardig is,
onbillik was en dat die besluit ingemeng het met hulle eiendomsreg en dat dit
diskriminerend was, aangesien die besluit taxi-operateurs verskillend benader het.
In die saak haal die hof, met goedkeuring, die opmerking van regter Davis in
Niewoudt v Chairman, Amnesty Subcommittee Truth and Reconciliation
Commission936 soos volg aan :
“The essence of the test to be employed in reviewing the substance of a
decision of a body such as the committee concerns an inquiry as to the