Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

“the exercise of the power on the performance of the function authorised by the
empowering provision, in pursuance of which the administrative action was
purportedly taken, is so unreasonable that no reasonable person could have so
exercised the power or performed the function.”
457
Hierdie hersieningsgrond omvat optrede wat so onredelik is, dat geen redelike
persoon die bevoegdheid aldus kon uitgeoefen het, of die optrede aldus kon verrig
het nie. Dit is belangrik om daarop te let dat die Wet nie melding maak van die
onredelike uitwerking, resultaat of gevolg van die optrede nie. Die wetgewer het die
hersieningsgrond beperk tot optrede wat “so onredelik is dat geen redelike persoon
die bevoegdheid aldus kon uitgeoefen het nie.”
Wat beteken hierdie frase nou eintlik? Dit mag voorkom of Paragraaf (h) van Artikel
6(2) ooreenkomste toon met genoemde Wednesbury-hersiening. Daar moet dus
vasgestel word of hierdie hersieningsgrond beperk moet word tot simptomatiese
onredelikheid, of dit ʼn misbruik van diskresie behels wat op ultra vires-optrede deur
die administrateur neerkom, en of dit verband hou met die uitwerking op, of gevolge
vir die individu.
Daar sou geredeneer kan word dat Artikel 6(2)(h) weer die toets van growwe
onredelikheid of simptomatiese onredelikheid invoer, maar dit word aan die hand
gedoen dat so ʼn vertolking van Paragraaf (h) ongrondwetlik sal wees. Die
grondwetlike reg op administratiewe geregtigheid vereis eksplisiet dat alle
administratiewe optrede redelik moet wees, en PAJA, wat gepromulgeer is om
gevolg te gee aan die grondwetlike reg op administratiewe geregtigheid, moet dus
wyd uitgelê word. Onredelikheid moet dus nie tot die sogenaamde simptomatiese
onredelikheid van vroeër beperk word nie, aangesien dit reeds deur die hof in die
Standard Bank of Bophuthatswana-saak verwerp is.
Dit word ook aan die hand gedoen dat die geregtelike hersiening van onredelike
administratiewe optrede nie beperk behoort te word tot ʼn ondersoek van die
administrateur se subjektiewe gesindheid nie : dit moet ook ʼn ondersoek behels van
die uitwerking op en die gevolge vir die individu. Die geregtelike hersiening van
onredelike administratiewe optrede moet dus nie tot prosedurele onreëlmatighede
beperk word nie, maar ook ʼn ondersoek na substantiewe redelikheid omvat.
Kortom, die vraag is of hierdie bepaling ʼn toets vir substantiewe redelikheid invoer.
Daar is reeds daarop gewys dat die howe tradisioneel huiwerig was om in die wese
van administratiewe besluitneming tussenbeide te tree en aangevoer het dat die
wese van ʼn besluit betrekking het op die meriete van die aangeleentheid, wat buite
die bevoegdheid van die hersieningshof val.