Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

very great extent’. They may satisfactorily be confined under the generic
concept of unreasonableness”.
455
ʼn Belangrike vraag wat gevra moet word, is of die regsbegrippe “regverdigbaarheid”
en “redelikheid” enigsins sinoniem is.
5.4 REGVERDIGBAARHEID
929 1996(3) BCLR 447 (T).
930 1995(4) SA 631 (CC).
Dit is duidelik dat geregtelike beslissings met betrekking tot regverdigbaarheid
(Artikel 24(d) van die Interim-Grondwet) ʼn belangrike rol gespeel het om standaarde
te stel vir die uitoefening van administratiewe diskresionêre bevoegdhede.
Objektief gesien, is ʼn regverdigbare besluit een wat op rasionele gronde berus.
Hoewel daar ʼn subjektiewe element in elke besluit is, vanweë die feit dat die
amptenaar spesiale kundigheid en kwalifikasies het, is dit duidelik dat alle
administratiewe besluite nietemin objektief gemotiveer moet kan word.
Die betekenis van regverdigbaarheid is in Kotzé v Minister of Health929 behandel.
Die hof kom tot die volgende gevolgtrekking :
- Die redes wat vir administratiewe optrede verskaf word, moet toon dat dit in
voldoende mate regverdig en reg is.
- Die bevinding moet op akkurate feitebevindings en ʼn korrekte toepassing van
die reg berus.
In Coetzee v Government of the Republic of South Africa930 moes die Grondwetlike
Hof bepaal of die fundamentele reg op vryheid en sekuriteit van die persoon beperk
word deur Artikel 65 van die Wet op Landdroshowe 32 van 1944. Die Artikel maak
voorsiening vir ʼn stelsel vir die afdwing van vonnisskuld, wat tot gevangesetting kon
lei. Hoewel regter Kriegler, wat die uitspraak namens die hof geskryf het, bevind
dat die afdwing van die vonnisskuld ʼn wettige en redelike owerheidsoogmerk is, het
hy ook bevind dat die middele waarmee die oogmerk bereik word, onredelik was in
die sin dat die bepalings te wyd is.
Volgens bladsy 643 verklaar die hof soos volg :
“The sanction of imprisonment is ostensibly aimed at the debtor who will not
pay. But it is unreasonable in that it also strikes those who cannot pay and
simply fail to prove this at a hearing, often due to negative circumstances
created by the provisions themselves”.