Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

446
die sluitingstye te verander, moet dit op daardie wyse bekamp word, eerder
as om die herbergier ʼn boete op te lê. As daar slegs een gepaste maatreël
is, sal dit as nodig beskou word.
Die beginsel van eweredigheid (in die eng sin) behels ʼn balanseringstoets.
Die hof moet die benadeling van individuele regte wat deur die
administratiewe maatreël meegebring word, oorweeg teen die wins vir die
gemeenskap. 912 Slegs wanneer daar bewys van duidelike of klaarblyklike
oneweredigheid is, sal die howe die mening van die administratiewe orgaan
deur hulle eie mening vervang.
SUID-AFRIKAANSE REG
Hoewel die howe nie die bevoegdhede van die administrasie met betrekking
tot beleidskwessies wat op die administrasie se kundigheidsgebied lê, kan
oorneem nie, kan en moet die vierledige rasionaliteitstoets en die
eweredigheidstoets toegepas word, wanneer ʼn administrateur sy of haar
diskresionêre bevoegdhede uitoefen.
Die eweredigheidsbeginsel en rasionaliteit is deur Artikel 24(d) van die
Interim Grondwet in die Suid-Afrikaanse Reg ingevoer.
Roman v Williams NO913 illustreer die nuwe band tussen regverdigbaarheid,
rasionaliteit en eweredigheid, en hoewel dit nie pertinent genoem word nie,
redelikheid. Al hierdie regsbegrippe het betrekking op beheer oor
administratiewe diskresionêre bevoegdheid. Volgens bladsy 1275 van
bogemelde saak sê regter Van Deventer dat hy saamstem met die
beskouing dat die grondwetlike toets gestel in Artikel 24(d) van die Interim
Grondwet : “imports the requirement of proportionality between means and
that the role of the courts in judicial reviews is no longer limited to the way in
which an administrative decision was reached but now extends to its
substance and merits.”
Die hof het die grondwetlike reg op regverdigbare administratiewe optrede
beskou. In die saak het die applikant, ʼn voormalige gevangene, wat onder
korrektiewe toesig geplaas is, aansoek gedoen om geregtelike hersiening
van die kommissaris se besluit om hom weer op te sluit. Die kommissaris
het aangevoer dat hy op die onbelemmerde diskresie steun, wat hom
ingevolge die Wet op Korrektiewe Dienste 8 van 1959 verleen is.
Die hof beslis dat :
912 Sien Singh, 1985:9.
913 1997(9) BCLR 1267 (K); 1998(1) SA 270 (C)