Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

So ʼn toedrag van sake kan nie bygedra het tot die bevordering van administratiewe
geregtigheid nie.
Nog ʼn ontevredenheid is veroorsaak deur die Chrichel Down-aangeleentheid, 69 wat
ʼn ondersoek na die optrede van die staatsadministrasie genoodsaak het. 70 Na
aanleiding van dié debakel, maak Chester die volgende opmerking :
“The significant feature of the Chrichel-Down case is that it brought into question,
not a Department as a vague corporate body, not a Minister as the political head
of a department from which he receives anonymous advice, but the actions of
individual civil servants.” 71
Griffith spreek die mening uit dat dié hele debakel vermy kon gewees het, indien ʼn
openbare ondersoek na die toekomstige gebruik van die grond reg aan die begin
van die verloop van die aangeleentheid gehou is. 72 Die noodsaaklikheid van een of
ander vorm van gesprek tussen owerheid en onderdaan word dus weer eens
beklemtoon.
Die Franks-kommissie het die volgende opdrag ontvang :
“To consider and make recommendation on -
(1) The constitution and working of tribunals other than the ordinary courts
of law, constituted under any Act of Parliament by a Minister of the
Crown or for the purposes of a Minister’s functions.
(2) The working of such administrative procedures as include the holding of
an enquiry or hearing by or on behalf of a minister or an appeal or as
the result of objections or representations, and in particular the
procedure for the compulsory purchase of land.”
Alhoewel die Chrichel Down-aangeleentheid die belangrikste aanleidende oorsaak
vir die instelling van die Franks-kommissie was, het die aangeleentheid self nie
binne die grense van die kommissie se opdrag geval nie.
Die kommissie wys daarop dat die owerheid ingevolge wetgewing sekere
beslissings neem wat die regte van individue aantas. Die individue maak ingevolge
die wetgewing beswaar teen die betrokke beslissing, en ʼn verdere beslissing deur
die owerheid is onvermydelik. Hierdie verdere beslissing word dikwels opgedra aan
69 Sien oor die Chrichel-Down-aangeleentheid Griffith, 1955:557.
70 Die aangeleentheid het te doen gehad met 725 akker grond wat as Chrichel Down bekend gestaan het en wat in 1937 deur die Air Ministry vir gebruik as
ʼn oefenterrein aangekoop is. In 1949 het die Air Ministry die grond aan die Ministerie van Landbou en Visserye oorgedra, omdat eersgenoemde nie meer
enige gebruik daarvoor gehad het nie. Hierna volg ʼn verhaal van ondersoek na die toekomstige gebruik van die grond; beloftes wat deur die owerheid aan
plaasboere gemaak is om aan hulle die geleentheid te gee om amptelik vir die huur van die grond te tender, welke beloftes nooit nagekom is nie, ʼn aanbod
van die erfgenaam van die oorspronklike eienaar om die grond terug te koop, waaraan nooit behoorlik aandag gegee is nie, ʼn amptelike ondersoek na die
genoemde aanbod om die grond te koop wat aan ʼn senior amptenaar opgedra is, en weens delegasie uiteindelik in die hand van ʼn jong en onervare
amptenaar beland het, ʼn verslag aan die verantwoordelike minister wat nie al die feite bevat het nie, ʼn openbare ondersoek na die hantering van die hele
kwessie betreffende Chrichel Down en die uiteindelike bedanking van die verantwoordelike minister.
71 Chester, 1971:363
72 Griffith, 1955:568-569.
34