Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

434
Die lisensie is nie geweier omdat daar statutêre wetgewing bestaan wat die
applikant verbied om die wapen te besit nie, of die feit dat die applikant ʼn gevaar
ingehou het vir die Republiek van Suid-Afrika nie, maar bloot op grond van die redes
dat die wapen nie by sy versameling inpas nie en dat sy motivering vir die besit van
die vuurwapen gebrekkig of onvoldoende was.
ʼn Diskresionêre bevoegdheid wat aan ʼn bepaalde administrateur verleen is, mag
nie deur iemand anders uitgeoefen word nie, hetsy hy of sy ʼn hoër of ʼn laer posisie
beklee. In die gemenereg kom dit neer op ʼn ongemagtigde voorskrif en versuim
deur die persoon aan wie die bevoegdheid verleen is, om sy of haar diskresie uit te
oefen. Om op voorskrif te handel, of onregmatige verwysing van die aangeleentheid
na ʼn ander liggaam of persoon, word dikwels “passing the buck”, dit is die afskuif
van verantwoordelikheid genoem.
Voorbeelde hiervan word gevind in die volgende twee hofsake :
In Leach v Secretary for Justice, Transkeian Government882 is die applikant se
aansoek om ʼn dranklisensie geweier. In daardie stadium het die Transkeise kabinet
ʼn resolusie aanvaar dat dranklisensies slegs aan Transkeise burgers toegestaan
sou word. Die Sekretaris van Justisie het die aansoek om hernuwing van die
lisensie op grond van die kabinetsbesluit geweier. Die hof het bevind dat die beleid
ʼn ontoelaatbare beperking van die respondent se diskresie was en voorts dat die
toepassing van die kabinetsbesluit onregmatige toegewing was aan die voorskrifte
van ʼn liggaam wat nie bevoeg was om in te meng nie.
Wat bogemelde hersieningsgrond aanbetref, moet in gedagte gehou word dat daar
reeds hierbo aangedui is dat die hersieningsgrond ook tuisgebring kan word onder
Artikel 6(2)(a)(i) – administratiewe optrede wat nie by die magtigende bepaling
gemagtig was nie.
4.9 DIE BEPALING VAN ARTIKEL 6(2)(e)(v) VAN PAJA : DIE OPTREDE IS TER
KWADER TROU VERRIG
882 1965(3) SA 1 (OK).
Die Wet bepaal spesifiek dat mala fide-optrede gronde vir geregtelike hersiening is.
Gevolglik word bedrieglike, oneerlike of mala fide-optrede (dit wil sê, optrede met
kwade bedoelinge) nou uitdruklik ingevolge wetgewing verbied.
Die term mala fide word dikwels in die gemenereg gebruik in die betekenis van die
misbruik van mag vanweë dwaling of onkunde. PAJA sluit baie van die
gemeenregtelike beginsels van administratiewe legaliteit of geldigheid. Dit moet in
gedagte gehou word, dat die grondwetlike reg op administratiewe geregtigheid en
PAJA hierdie gemeenregtelike beginsels omvat en daarop berus. Dié grondwetlike