Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

426
Die hof het PAJA nie hier oorweeg nie. Die applikante het beweer dat die Hoof van
die Onderwysdepartement ingevolge die relevante wetgewing, nie gemagtig was om
te weier om die onderwysers aan te stel nie. 862
Artikel 6(2)(e)(i) vereis spesifiek dat administratiewe besluitneming deur die
magtigende bepaling gemagtig moet word. Gevolglik tree ʼn administrateur wat
miskien bona fide handel, maar die doelwit van die magtigende bepalings oorskry,
onregmatig op. Dit is moeilik om tussen hierdie subparagraaf en die een wat handel
oor ʼn ongeoorloofde doel of beweegrede te onderskei. Wat wel duidelik is, is dat
albei subparagrawe vereis dat die diskresionêre optrede van die administrateur
regmatig moet wees in die sin dat dit moet beoog om die verklaarde doelwit of
oogmerk van die magtigende bepaling te bereik. Dit is egter die taak van die howe
om hierdie grond vir geregtelike hersiening, asook die een bepaal in Artikel
6(2)(e)(ii), te vertolk en tussen hulle te onderskei.
4.6 DIE BEPALING VAN ARTIKEL 6(2)(e)(ii) VAN PAJA : DIE OPTREDE IS VERRIG
MET ʼn ONGEOORLOOFDE DOEL, EN OF ʼn ONGEOORLOOFDE
BEWEEGREDE
4.6.1 ONGEOORLOOFDE DOEL
Ongeoorloofde doel (ongemagtigde doel), of ongeoorloofde beweegrede,
word in die gemenereg lank reeds as ʼn hersieningsgrond aanvaar. Die
administratiewe owerheid moet sy bevoegdhede met ʼn geoorloofde doel
uitoefen. Doen hy dit nie, kom dit neer op die misbruik van mag. Artikel
6(2)(e)(ii) van die Wet bepaal dat administratiewe optrede wat met ʼn
ongeoorloofde doel, of weens ʼn ongeoorloofde beweegrede verrig word,
onderworpe is aan geregtelike hersiening. Hierdie hersieningsgrond hou
verband met die manier, of wyse, waarop die optrede verrig is.
Wat moet verstaan word met die doel van die administratiewe handeling? Die
doel van ʼn handeling is om die een of ander oogmerk te bereik; byvoorbeeld
die regulering van verkeer, die handhawing van vrede en stabiliteit in die
gemeenskap, die lewering van gesondheidsdienste, en so meer. Nog ʼn
manier om die doel te beskryf is om dit die objek van die
administratiefregtelike verhouding te noem – dit wil sê, die aangeleentheid of
saak wat die basis van die administratiefregtelike verhouding vorm.
Om die doel van ʼn administratiewe handeling te bepaal moet ʼn mens jou tot
die magtigende of in staatstellende wetgewing wend. Die wetgewende
funksie is doeldienend : Die vraag is dus wat die wetgewer beoog het met die
862 Sien ook RHI Joint Venture v Minister of Roads and Public Works and Others 2003(5) BCLR 544 (CK).