Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

858 2003(4) SA 160 (T).
424
dit die wetgewer se bedoeling was dat die tribunaal die eksklusiewe (uitsluitlike)
gesag het om oor die regsvraag te beslis. Dit is ʼn kwessie van die vertolking van
die Wet, wat die bevoegdheid aan die tribunaal verleen.
In die saak Laerskool Middelburg en ʼn ander v Departementshoof Mpumalanga
Departement van Onderwys en andere858 was die applikant die eerste skool in die
omgewing wat uitsluitlik Afrikaans-medium-onderrig verskaf het. Ingevolge Artikel
6(1) van die Suid-Afrikaanse Skolewet 84 van 1996, het die Minister van Onderwys
sekere regulasies afgekondig rakende die beheer van toegang en die hantering van
die taalbeleid. Die respondente het die regulasies verkeerdelik toegepas deurdat
hulle dit geïnterpreteer het om magtiging te verleen om die eerste applikant te dwing
om skoliere in Engels te onderrig, selfs voordat ander skole in die omgewing wat
Engelse onderrig verskaf het, vol was. Nieteenstaande die feit dat nog skoliere tot
die Engels-mediumskole in die omgewing toegelaat kon word, het die respondent
die applikant gelas om die skoliere toe te laat. Die applikante was die mening
toegedaan dat die Afrikaans-mediumskool slegs gelas kon word om Engelstalige
skoliere in te neem, indien die Engelse skole in die omgewing vol was.
Die hof het die applikant gelyk gegee, sonder om na PAJA, of die optrede wat deur
ʼn regsdwaling beïnvloed is, te verwys.
Volgens bladsy 171 A-B van hierdie saak beslis die hof soos volg :
“Die respondente betoog dat die korrekte uitleg van die hier bovermelde
regulasies daarop neerkom dat dit die eerste respondent vrystaan om van ʼn
Afrikaansmedium skool te verwag om ʼn Engelse baan te open selfs voordat
die getalleverhouding van 40 tot een in ander skole wat Engels as voertaal
gebruik, bereik is; en selfs al is daar minder as 40 leerders vir die
voorgestelde nuwe graad in die nuwe baan by die applikant.
Hierdie uitleg strook hoegenaamd nie met die uitdruklike bewoording van die
regulasie nie.”
Die saak het egter ʼn interessante nadraai gehad. Aangesien die applikante lank
gewag het om die hersieningsaansoek te bring, het die Engelstalige skoliere hulle
self ingegrawe en gewoond geraak aan die omstandighede by die Afrikaansmediumskool.
Die hof het toe ʼn belange afweging gemaak rakende die reg op
billike administratiewe optrede, spesifiek gefokus op die belange van die skoliere
(sien Artikel 28(2) van die Grondwet) en gelas dat die skoliere in die skool moes
aanbly om in Engels onderrig te word, nieteenstaande die inbreukmaking op die
applikante se regte ingevolge die administratiefreg.