Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

841 2004(1) SA 396 (SCA).
842 2004(1) SA 396 (SCA) Paragraaf 11
418
4. Indien daar gevind word dat streng toepassing van die vorm- en
prosedurereëls tot ongeregtigheid en bedrog sal lei, en daar geen uitdruklike
stelling is ten effekte dat nie-nakoming tot ongeldigheid sal lei nie, of indien
geen sanksie bygevoeg word nie, word die bepaling geag aanwysend te
wees. Nie-nakoming van ʼn aanwysende bepaling lei nie tot die ongeldigheid
van die optrede nie.
5. Die geskiedenis van die wetgewing kan in ag geneem word om te bepaal of
geldigheid of ongeldigheid die bedoeling was.
6. Waar ʼn openbare liggaam ʼn plig opgelê word, kom dit neer op ʼn
gekwalifiseerde aanduiding van geldigheid.
Daar moet egter gelet word op die feit dat hierdie voorbeelde uit die gemenereg teen
die vroeëre leer van parlementêre soewereiniteit vertolk moet word en dat hulle
moontlik nie toepassing sal vind in die leer van die oppergesag van die Grondwet
nie.
In die volgende gewysde is daar nie spesifiek verwys na Artikel 6(2)(b) van PAJA
nie, maar het die feite in wese gehandel oor gebiedende en wesenlike prosedures of
voorwaardes voorgeskryf deur ʼn magtigende bepaling, en die feit dat dit nie deur die
administrateur nagekom is, alvorens ʼn besluit geneem is nie.
In Paolo v Jeeva NO and Others841 het die appellant sy eiendom in ʼn spesifieke
gebied ontwikkel om ʼn bepaalde uitsig te hê. Die appellant het sy eiendom
ontwikkel, nadat die eiendomme van die eerste en tweede respondente met ʼn goeie
uitsig reeds opgerig was. Ingevolge die stadsbeplanningsregulasies van toepassing
in die area van ontwikkeling, moet die stadsraad, voordat bouplanne goedgekeur
word vir die ontwikkeling van eiendom, eers ʼn bou-inspekteur aanstel, wat die
nodige aanbevelings moet maak. Die stadsraad het egter tot ʼn besluit gekom
sonder die aanstelling van ʼn bou-inspekteur nie en kon derhalwe nie die
voorgeskrewe aanbevelings nakom nie.
Die hof beslis die volgende 842 :
“The appellant’s counsel submitted that the appointment of a building control
officer and the recommendation by such officer to the local authority are
necessary preconditions to the exercise by the local authority of its powers to
approve or reject building plans. They contended that each of these
preconditions constitutes a jurisdictional fact, the existence of which is a
necessary prerequisite to the exercise of the statutory power, and relied in this