Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

836 Baxter, 1984:566.
413
Dit is gewoonlik betreklik maklik om werklike vooroordeel te bewys, maar ʼn redelike
suspisie van vooroordeel is meer ingewikkeld.
Dit is egter duidelik dat selfs wanneer ʼn administrateur nie ʼn werklike vooroordeel
ten gunste van ʼn bepaalde besluit het nie, die handeling ongeldig sal wees indien
daar ʼn redelike suspisie van vooroordeel is. Die toets is of ʼn redelike lid van die
samelewing sou dink dat die administrateur bevooroordeeld is. Indien die antwoord
bevestigend is, is die besluit ongeldig, aangesien daar nie aan die vereiste van
prosedurele billikheid voldoen is nie.
Die algemeenste voorbeelde van vooroordeel is die volgende :
• Die aanwesigheid van geldelike (finansiële) belang.
• Die aanwesigheid van persoonlike belang (bv wanneer die besluit ʼn
persoonlike of familieverwantskap raak).
• Vooroordeel in die vorm van die vooruit beoordeling van ʼn aangeleentheid.
Baxter836 waarsku daarteen dat die kwessie van skynbare vooroordeel nie te ver
gevoer moet word nie. Hy noem die volgende voorbeeld : die feit dat ʼn
besluitnemer ook ʼn lid van die DBV is, hom of haar nie noodwendig daarvan sal
diskwalifiseer om ʼn oordeel te fel oor aangeleenthede wat met die wreedheid
teenoor diere te doen het nie. Daar is ook geen twyfel nie dat administrateurs wat
deel van ʼn staatsdepartement uitmaak, hulle aan die beleide van hulle
departemente hou nie. Na sy mening verhoed departementele of institusionele
vooroordeel nie noodwendig die amptenaar om billik en objektief te wees wanneer
hy of sy oor bepaalde aangeleenthede besluit nie. Trouens, hy sê dat sodanige
vooroordeel dikwels vir goeie administrasie wenslik is. Die vraag of institusionele
vooroordeel in die lig van die grondwetlike beskermde reg sal neerkom op ongeldige
administratiewe optrede, is iets waaroor die howe moet beslis. Wat egter duidelik is,
is dat hierdie institusionele vooroordeel nie die regte van die betrokke individu
nadelig moet raak nie. Indien dit wel die geval is, sal die optrede ongeldig wees.
Tradisioneel ressorteer die reël teen vooroordeel onder die gemeenregtelike reëls
van natuurlike geregtigheid, saam met die audi alteram partem-reël. (“Hoor die
anderkant”). Die reël teen vooroordeel berus op die beginsel dat geregtigheid nie
slegs moet geskied nie, maar ook sigbaar moet wees. Die opstellers van die Wet
het dit goed gedink om die reël onder “gebrek aan magtiging” in te sluit as ʼn
afsonderlike hersieningsgrond. Daar sou geredeneer kan word dat daar twee gronde
vir die hersiening van vooroordeel is, te wete Artikel 6(2)(a)(iii) en Artikel 6(2)(c).