Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

408
bevoegdheid is, wanneer die hoofoogmerk van die Wet nie daarsonder
bereik kan word nie. 819
• Die aard van die administratiewe bevoegdheid moet bestudeer word.
In Lipschitz No v SA Pharmacy Board820 het die hof bevind dat die
bevoegdheid om die bestuur van sake en die heffing van gelde te reël,
nie die bevoegdheid ingesluit het om aptekers te verbied om sekere
goedere te verkoop nie.
• Die erkenning van versweë (aanvullende) bevoegdhede moet altyd
binne die raamwerk van die algemene beginsel van administratiewe
legaliteit of administratiewe geregtigheid geskied.
Wiechers821 sê dat wanneer ʼn mens van die versweë bevoegdhede van die
administrasie praat, dit onder meer die volgende insluit :
• Bevoegdhede wat ex consequentibus ontstaan. Wanneer wetgewing ʼn
sekere resultaat verbied, is dít wat die resultaat veroorsaak, by
implikasie ook verbode. 822 Wanneer wetgewing daarenteen ʼn sekere
resultaat of optrede vereis of toelaat, volg dit vanselfsprekend dat die
wetgewing ook alles wat redelikerwys nodig is om die resultaat te weeg
te bring of die optrede doeltreffend te verrig, vereis of toelaat – quando
lex aliquid, concedit conceditur et id sine quo res ipsa esse non potest.
• Bevoegdhede wat ex accessario eius, de quo verba loquuntur
ontstaan. As wetgewing iets verbied of toelaat, is daarmee
verbandhoudende sake ook verbode of toegelaat. Dit wil sê, dat
wanneer ʼn magtigende Wet ʼn bevoegdheid verleen, dit by implikasie
ook die bevoegdhede verleen wat redelikerwys nodig is om die
hoofoogmerk te bereik. So, byvoorbeeld, is die bevoegdheid om
stormwater weg te voer so uitgelê dat dit die bevoegdheid insluit om ʼn
sekere mate van skade aan private eiendom toe te laat weens die
wegvoering. 823
3.2 ARTIKEL 6 EN DIE VERWYSING NA HOFSAKE
In Bester v Sol Plaatje Municipality and Others824 is die applikant deur ʼn dissiplinêre
komitee en appèlkomitee van die Sol Plaatjie Munisipaliteit uit sy pos ontslaan. Die
munisipaliteit het die bevoegdheid om die appèlkomitee aan te wys gedelegeer aan
die tweede respondent, wat die bevoegdheid om as appèlkomitee op te tree aan die
819 Sien Johannesburg Municipality v Davies 1925 AD 395 en Moult v Minister of Agriculture and Forestry, Transkei, 1992(1) SA 688 (TK). In hierdie saak
bevind die hof dat die prokureur-generaal die versweë bevoegdheid het om 'n vervaldatum te verleng, omdat dit 'n bevoegdheid is wat redelikerwys beskou
kan word as 'n bevoegdheid wat voortspruit uit sy of haar bevoegdheid om namens die staat op te tree.
820 1985(2) SA 702 (K).
821 Wiechers, 1984:218.
822 Middelburg Municipality v Gertzen 1914 AD 544, Bloemfontein Town Council v Richter 1938 AD195.
823 Sien Johannesburg Municipality v African Realty Trust Limited 1927 AD 163.
824 2004(2) ALL SA 31 (NC).