Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

Die waardes wat die verskaffing van redes inhou, is die volgende :
• Dit verhoog die kwaliteit van besluitneming,
• verhoog die vertroue van die publiek in die administratiewe proses en
• verleen aan die howe bystand om makliker geregtelike hersiening toe te pas.
384
Die verskaffing van redes het ook ʼn positiewe invloed op die effek van rasionaliteit en die
kwaliteit van besluite wat geneem word. Wanneer ʼn administrateur weet hy/sy moet na
die tyd redes vir die administratiewe handeling verskaf, sal die besluitneming meer
deurdag plaasvind. Die besluit moet dus meer gestruktureerd en rasioneel wees.
Daar kan ook sekere nadele verbonde wees aan die verskaffing van redes. Op die
korttermyn kan dit groter koste meebring, aangesien dit sowel tyd as mannekrag in beslag
neem om aan sodanige versoek om redes te verskaf te kan voldoen. Wanneer die
verskaffing van redes aangevra word, het die koste-implikasie tot gevolg dat die
toekomstige administratiewe opsies in soortgelyke gevalle beperk word. Waar
administratiewe eenvormigheid verhoog word deur die verskaffing van redes, kan dit tot ʼn
mate ook meebring dat administratiewe buigbaarheid beperk of verminder word.
Die woord “voldoende” word nie deur die artikel omskryf nie, maar sal sekerlik afhang van
die omvang en moeilikheidsgraad waarvolgens die administratiewe handeling of besluit
geneem is. Die doel agter die plig om redes te verskaf verskil van die doel agter die
verskaffing van inligting waarop die besluit gebaseer is. Die verskaffing van inligting deur
ʼn administrateur, of dit vrywillig of as gevolg van ʼn versoek is, is onderhewig aan die
grondwetlike reg op die toegang tot inligting (Artikel 32) en die Promotion of Access to
Information Act 2 of 2000.
Ingevolge die Interim-Grondwet is daar voorsiening gemaak vir ʼn wye groep persone wat
ʼn reg gehad het om van redes verskaf te word, te wete enigeen wie se regte en belange
deur die administratiewe handeling nadelig geraak is. Ingevolge die Finale-Grondwet is
hierdie omvangsgebied van die groep persone wat redes moes verkry, uitermate beperk.
Die grondwetlike reg tot redes (Artikel 33(2)) word beperk tot persone wie se regte (en nie
belange) nie nadelig geraak word deur die administratiewe handeling.
PAJA volg die bewoording van Artikel 33(2) van die Grondwet na, maar Artikel 5(1) bepaal
dat administratiewe handeling wesentlik ʼn benadeling vir die regte van die benadeelde
party moes inhou. Net soos dit die geval was met Artikels 3 en 4 hierbo vermeld, beperk
die woord “materially affect” die benadeelde persoon se grondwetlike reg tot die
verskaffing van redes. As daar streng gekyk word na die toepassing van die woord
“materially”, beteken dit ʼn “logiese verbinding”, in hierdie geval, tussen die administratiewe
optrede en die uitwerking op die regte. Indien dit waar is, sal die byvoeging van die woord
“materially”, die geleentheid aan administrateurs bied om die noodsaaklikheid van die