Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
3. NIE-KERNELEMENTE VAN PROSEDURELE BILLIKHEID 357 Die nakoming van nie-kernelemente val ingevolge Artikel 3(3) summier binne die diskresie van die amptenary. Daar sal, indien die amptenary nie uitvoering gee aan hierdie niekernvereistes nie, geen oortreding ten opsigte van prosedurele billikheid wees nie. Daar bestaan wel ʼn plig op die amptenary om oorweging te skenk aan ʼn versoek tot die toestaan daarvan. Diskresie moet nog steeds toegepas word om te bepaal of prosedurele billikheid dit noodsaak om aan die nie-kernelemente te voldoen. Hersiening ingevolge Artikel 6 rakende die regmatigheid en redelikheid van ʼn besluit om die nie-kernelemente toe te laat of nie, is steeds tot die benadeelde party se beskikking. 3.1 ʼn GELEENTHEID OM BYSTAND TE BEKOM, EN IN ERNSTIGE GEVALLE, REGSVERTEENWOORDIGING Die Wet voeg hier egter min by tot die gemenereg . Baxter som die gemeenregterlike posisie soos volg op : “Where oral hearings are granted, legal representation is not an essential requirement. In unusually complex cases involving evidence or legal issues, legal representation might be regarded as a sine qua non of a fair hearing, and the flexibility of natural justice would seem to accommodate this.” 756 Daar is egter ʼn groot verskil tussen bystand en regsverteenwoordiging. Bystand kan verleen word in gevalle van jeugdigheid, ongeletterdheid, gebreklikheid en gebrek aan kundigheid, terwyl regsverteenwoordiging wel verleen word in meer komplekse gevalle. 3.2 ʼn GELEENTHEID OM INLIGTING EN ARGUMENTE AAN TE BIED OF TE BETWIS Hierdie aspek van prosedurele billikheid het in die verlede ʼn goeie teelaarde geskep vir litigasie. Dit is uiters belangrik om getuienis voor te lê om ʼn applikant se aansoek te substansieer, veral rakende billike verhore. 3.3 ʼn GELEENTHEID OM PERSOONLIK TE VERSKYN Die gemenereg het sterk wal gegooi teen mondelinge verrigtinge, veral waar skriftelike vertoë as voldoende beskou is. Prakties gesproke is verhore op papier goedkoper en vinniger as mondelinge aanbiedinge. Mondelinge verrigtinge dra ook die risiko om administratiewe tribunale in howe te verander. 756 Baxter, 1984:555. Sien ook Dladla v Administrator, Natal, 1995(3) SA 769 (N).
358 Dit mag andersins ook onbillik wees om van swak geskoolde of ongeletterde persone te verwag om hulle self uit te druk deur ʼn geskrewe voorlegging te verlang. In sommige gevalle sal dit meer effektief wees om mondelinge aanbiedinge aan te hoor, veral waar dit eenvoudige aangeleenthede behels. 4. ANDER ELEMENTE VAN PROSEDURELE BILLIKHEID 4.1 VRYSTELLINGS : DRIE VERTREKROETES 757 2001(1) SA 29 (CC). PAJA verleen aan die administrateur drie vertrekroetes om die plig om gehoor te gee aan die kern- en nie-kernelemente van prosedurele billikheid te vermy. In sekere gevalle hoef die amptenaar nie die vereistes van Artikel 3(2)(b) en 3(3) na te kom nie. Hierdie vertrekroetes verhoog die afstand tussen die deelname in die inhoud van die wet, en vrystelling wat deur Artikel 3(4) verleen word om nie ingevolge die Wet op te tree nie. Laasgenoemde optrede buite die wet, waar vrystelling verleen word, moet nog steeds billik wees, volgens die magtigende bepaling van Artikel 3(4) van PAJA. Ingevolge Artikel 3(4) mag die amptenaar afwyk van die bepalings van Artikel 3(2) van PAJA, solank die prosedures wat nagekom word, billik is. Die afwyking wat gemagtig word, het wel betrekking op die kernelemente soos vervat in Artikel 3(2), terwyl daar geensins na die nie-kernelemente, vervat in Artikel 3(3) verwys word nie, aangesien dit wel diskresionêre optrede behels. Voordat PAJA in werking getree het, het die Konstitusionele Hof reeds sy houding geopenbaar aangaande die beperking van die konstitusionele reg op billike prosedurele administratiewe handeling in die saak van Janse van Rensburg NO and Another v Minister of Trade and Industry NO and Another. 757 Dit het gehandel oor die bepalings van die Unfair Business Practices Act, 71 van 1998. Ingevolge dié Wet het die Minister van Handel en Nywerheid wye bevoegdhede om tydelik besigheidspraktyke te verbied wat ondersoek word, veral waar dit teenstrydig is met die bepalings van die Wet. Daar kan dan ook beslag gelê word op die bates van die onwettige besigheid. Ingevolge hierdie wye magte wat aan die Minister verleen word, het die Minister bykans ʼn vrye hand om drasties op te tree. Daar word gevolglik inbreuk gemaak op die grondwetlike reg tot billike prosedurele administratiewe optrede. Die Minister hoef geensins kennis van sy voorgenome optrede te gee nie.
- Page 317 and 318: Die hof beslis verder : “What mat
- Page 319 and 320: 308 maatskappy op te skort om sy ba
- Page 321 and 322: 310 Groot kommer heers dat selfs di
- Page 323 and 324: 312 liggaam wat die optrede uitvoer
- Page 325 and 326: 314 Uit die definisie van administr
- Page 327 and 328: 316 verhoudings heg. Algemene verho
- Page 329 and 330: 318 bepaal of administratiewe optre
- Page 331 and 332: 320 van ʼn besluit om dagvaardings
- Page 333 and 334: 4.3 DIT MOET GEMAAK WORD INGEVOLGE
- Page 335 and 336: 324 (ii) wat ingevolge wetgewing ʼn
- Page 337 and 338: 326 alle gevalle van toepassing wee
- Page 339 and 340: 328 Artikel bepaal dat nasionale we
- Page 341 and 342: 330 Daar is dus geen twyfel nie dat
- Page 343 and 344: 726 Currie en Klaaren, 2001:82. 332
- Page 345 and 346: 334 (cc) Die uitvoerende bevoegdhed
- Page 347 and 348: 336 laasgenoemde geval sal hierdie
- Page 349 and 350: 338 Grondwet gedefinieer word nie,
- Page 351 and 352: 340 • Die Premier se funksies ten
- Page 353 and 354: 342 maak van by-wette ten opsigte v
- Page 355 and 356: 344 In die Volkswagen-saak het die
- Page 357 and 358: 346 en die blatante uitsluiting daa
- Page 359 and 360: provincial, regional and local - an
- Page 361 and 362: 350 Uit die bogemelde gewysdes, is
- Page 363 and 364: (b) In order to give effect to the
- Page 365 and 366: 354 begrip te herdefinieer, om sodo
- Page 367: 356 2.2.3 ʼn DUIDELIKE UITEENSETTIN
- Page 371 and 372: 360 nakom. Terwyl Artikel 3(2)(b)(b
- Page 373 and 374: 759 2003 JOL 11026 (TK). 760 1948(3
- Page 375 and 376: 765 2005(3) SA 25 (A). “In determ
- Page 377 and 378: 366 applikant geregtig was op prose
- Page 379 and 380: (3) If an administrator decides to
- Page 381 and 382: 773 1991(4) SA 1 (A). 370 Currie en
- Page 383 and 384: 372 dat aan ʼn sekere voorgeskrewe
- Page 385 and 386: 2. KENNISGEWING EN KOMMENTAAR 374 p
- Page 387 and 388: 376 hierdie vereiste egter oorbodig
- Page 389 and 390: 378 Gesien in die lig van die belan
- Page 391 and 392: 777 2005(3) SA 156 (C). 778 2006(2)
- Page 393 and 394: Hoofstuk 5 REDES VIR ʼn ADMINISTRAT
- Page 395 and 396: Die waardes wat die verskaffing van
- Page 397 and 398: 386 Hoe openbaar moet die voor-vers
- Page 399 and 400: 388 word. Die vasgestelde-tydperkve
- Page 401 and 402: 390 het. In hierdie saak oor die re
- Page 403 and 404: 392 moet dra, so ʼn lys te publisee
- Page 405 and 406: 394 Grondwet, wat handel oor die ve
- Page 407 and 408: 396 In Maharaj v Chairman, Liquor L
- Page 409 and 410: 398 tendervoorwaarde, wat bepaal da
- Page 411 and 412: 400 maak vir die hersiening op gron
- Page 413 and 414: purportedly taken, is so unreasonab
- Page 415 and 416: 404 Die betrokke Wet (en die Grond
- Page 417 and 418: 406 ʼn Padvervoerraad wat gemagtig
3. NIE-KERNELEMENTE VAN PROSEDURELE BILLIKHEID<br />
357<br />
Die nakoming <strong>van</strong> nie-kernelemente val ingevolge Artikel 3(3) summier binne <strong>die</strong> diskresie<br />
<strong>van</strong> <strong>die</strong> amptenary. Daar sal, in<strong>die</strong>n <strong>die</strong> amptenary nie uitvoering gee aan hier<strong>die</strong> niekernvereistes<br />
nie, geen oortreding ten opsigte <strong>van</strong> prosedurele billikheid wees nie.<br />
Daar bestaan wel ʼn plig op <strong>die</strong> amptenary om oorweging te skenk aan ʼn versoek tot <strong>die</strong><br />
toestaan daar<strong>van</strong>. Diskresie moet nog steeds toegepas word om te bepaal of prosedurele<br />
billikheid dit noodsaak om aan <strong>die</strong> nie-kernelemente te voldoen.<br />
Hersiening ingevolge Artikel 6 rakende <strong>die</strong> regmatigheid en redelikheid <strong>van</strong> ʼn besluit om<br />
<strong>die</strong> nie-kernelemente toe te laat of nie, is steeds tot <strong>die</strong> benadeelde party se beskikking.<br />
3.1 ʼn GELEENTHEID OM BYSTAND TE BEKOM, EN IN ERNSTIGE GEVALLE,<br />
REGSVERTEENWOORDIGING<br />
Die Wet voeg hier egter min by tot <strong>die</strong> gemenereg .<br />
Baxter som <strong>die</strong> gemeenregterlike posisie soos volg op :<br />
“Where oral hearings are granted, legal representation is not an essential<br />
requirement. In unusually complex cases involving evidence or legal issues,<br />
legal representation might be regarded as a sine qua non of a fair hearing, and<br />
the flexibility of natural justice would seem to accommodate this.” 756<br />
Daar is egter ʼn groot verskil tussen bystand en regsverteenwoordiging. Bystand<br />
kan verleen word in gevalle <strong>van</strong> jeugdigheid, ongeletterdheid, gebreklikheid en<br />
gebrek aan kundigheid, terwyl regsverteenwoordiging wel verleen word in meer<br />
komplekse gevalle.<br />
3.2 ʼn GELEENTHEID OM INLIGTING EN ARGUMENTE AAN TE BIED OF TE<br />
BETWIS<br />
Hier<strong>die</strong> aspek <strong>van</strong> prosedurele billikheid het in <strong>die</strong> verlede ʼn goeie teelaarde geskep<br />
vir litigasie. Dit is uiters belangrik om getuienis voor te lê om ʼn applikant se aansoek<br />
te substansieer, veral rakende billike verhore.<br />
3.3 ʼn GELEENTHEID OM PERSOONLIK TE VERSKYN<br />
Die gemenereg het sterk wal gegooi teen mondelinge verrigtinge, veral waar<br />
skriftelike vertoë as voldoende beskou is. Prakties gesproke is verhore op papier<br />
goedkoper en vinniger as mondelinge aanbiedinge. Mondelinge verrigtinge dra ook<br />
<strong>die</strong> risiko om administratiewe tribunale in howe te verander.<br />
756 Baxter, 1984:555. Sien ook Dladla v Administrator, Natal, 1995(3) SA 769 (N).
Change language