Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

351
Kritiek kan andersyds uitgespreek word teenoor die PAJA se komplekse en
ineengestrengelde definisie van administratiewe handeling. Die artikel dra in geheel nie
eintlik daartoe by om regsekerheid te bevorder nie, aangesien die inhoudelike van veral
die definisie van administratiewe handeling kompleks en onduidelik is. Die gebruikers van
die wet, die amptenary in die uitvoering van hulle pligte en individue wat op hul
grondwetlike reg wil steun, sal meer dronkgeslaan word deur die inhoudelike van die
definisie, as dat hulle die nodige regsleiding sal verkry. Dit is onverskoonbaar dat daar
steeds onsekerheid bestaan of wetgewende administratiewe handelinge onder die Wet
tuisgebring word, al dan nie. Dit is verder opvallend dat PAJA in die lewe geroep is om as
Wet meer stukrag en uitbreiding aan Artikel 33 van die Grondwet te verleen, maar dat die
wetgewer meer vasberade was om die begrip “administratiewe handeling” te beperk. Die
wetgewer het miskien verkeerdelik geoordeel dat daar voldoende voorsorgmaatreëls in die
Grondwet self ingebou is om administratiewe geregtigheid te verseker en dat die definisie
maar net as ʼn vae aanduiding aan amptenary moet dien.
Die definisie poog om die fokus te plaas op konsepte soos besluite, regte en direkte
eksterne regseffek. Wanneer daar op hierdie konsepte staatgemaak word om antwoorde
te verskaf rakende fundamentele kwessies van toepassing, moedig dit eerder regters en
regslui aan om hulle tyd te spandeer om die inhoud van hierdie konsepte uit te werk, in
plaas daarvan om die faktore wat relevant is tot tussentrede en nie-tussentrede, waar
administratiewe geregtigheid nie nagekom word nie, uit te werk.
Hoexter stel dit so :
“Worse, because the section apparently aims to confine judicial scrutiny to the
narrowest category of cases, it may well encourage judges to interfere as much as
they can when and where they can. As is suggested by the treatment of ouster
clauses in the past, judges tend to behave perversely when they feel that their
jurisdiction has been unduly curtailed.” 752
Dit is nou meer duidelik wat die omvang van die begrip “administratiewe handeling” inhou
en die leemtes wat dit bevat om administratiewe geregtigheid aan die hand te werk.
2. DIE TOEPASSINGSTERREIN VAN ARTIKEL 3
Artikel 3 bepaal soos volg :
752 Hoexter, 2000:517.
“Procedurally fair administrative action affecting any person”
3(1) Administrative action which materially and adversely affects the rights or
legitimate expectations of any person must be procedurally fair,
(2) (a) A fair administrative procedure depends on the circumstances of each
case.