Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

1. INLEIDING
Hoofstuk 3
PROSEDURELE BILLIKHEID : DIE INVLOED VAN
ADMINISTRATIEWE OPTREDE OP DIE ONDERDAAN
347
In die vorige hoofstuk is daar in besonderhede gekonsentreer op die aspek van
administratiewe optrede en wat dit behels. Dit is duidelik dat die bestek en toepassing van
die beginsels van regverdige administratiewe optrede (administratiewe geregtigheid)
bepaal word deur die vraag of die handeling administratiewe optrede behels, al dan nie en
of die betrokke handeling deur ʼn staatsorgaan verrig is.
Die definisie van “administratiewe handeling” speel ʼn sleutelrol in die toepassing van
grondwetlike regte, ingevolge Artikel 33 van die Finale-Grondwet en die toepassing van
PAJA. Wat veral Artikel 33 aanbetref, het die howe die gemeenregtelike siening rakende
administratiewe handeling drasties ingeperk of verenig. Een rede vir hierdie houding, is
dat daar nie meer so ʼn groot behoefte aan administratiewe hersiening bestaan, soos dit
die geval was voor die inwerkingtreding van die Interim en Finale-Grondwette nie.
Ter illustrasie hiervan, word dit soos volg in die SARFU-saak gestel. 740
“In the past, under the doctrine of parliamentary supremacy, the major source of
constraint upon the exercise of public power lay in administrative law, which was
developed to embrace the exercise of public power in fields which, strictly speaking,
might not have constituted administration. Now, under our new constitutional order,
the constraints are to be found throughout the Constitution including the right, and
corresponding obligation, that there be just administrative action.”
Daar kan tereg gevra word wat die howe se benadering tot die bestek van administratiewe
optrede was, voordat PAJA in werking getree het. Die volgende gewysdes is van
toepassing :
In Directory Advertising Cost Cutters v Minister for Posts Telecommunications and
Broadcasting beslis regter Van Dijkhorst soos volg :
“The concept (organ of state) as used in section 7(1) of the Constitution had to be
limited to institutions which are an intrinsic part of government, that is part of the public
service or consisting of government appointees at all levels of government – national,
740 SARFU v President of the Republic of South Africa 2000(1) SA 1 (CC) op 71 Paragraaf 148.