Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

341
Groot onsekerheid heers en wye kritiek kan hieroor uitgespreek word, waar
die definisie van administratiewe handeling spesifiek die uitvoerende
bevoegdhede en funksies van ʼn munisipale raad uitsluit. Dit blyk dat PAJA
spesifiek alle optredes van munisipaliteite uitsluit.
Hierdie uitsluiting sal eersdaags sekerlik tot litigasie lei, veral in die
Konstitusionele Hof. Wanneer daar gekyk word na veral die optredes van
munisipaliteite in die Oos-Kaap en die aantal hersieningsaansoeke wat uit
veral dié streek, in die Suid-Afrikaanse hofverslae gerapporteer is, is dit net ʼn
kwessie van tyd voor die soeklig helder sal skyn op hierdie uitsluiting. Hier
word te doen gekry met derdevlak-regering. As daar gekyk word na die noue
kontak op vele terreine tussen die plaaslike rade en die inwoners, veral waar
dienslewering van kardinale lewensbelang is, is dit ondenkbaar dat
uitvoerende bevoegdhede en funksies wat inwoners direk nadelig raak, nie
hersienbaar kan wees nie.
Hierdie uitsluiting het nie in enige van die konsep-wetsontwerpe voorgekom
nie, en is deur die parlementêre komitee ingevoeg. Daar word
geargumenteer dat dit ʼn uitdruklike uitsluiting van die definisie van
administratiewe handeling was, om alle administratiewe optrede van
munisipaliteite buite die kader van PAJA te plaas. Dit is egter sterk te
betwyfel of die administratiewe optrede wat hier deur die definisie spesifiek
uitgesluit word, wel buite die trefwydte van Artikel 33 van die Grondwet sal
val.
Die vraag tree na vore of die uitsluiting nie gelees moet word sodat dit die
patroon van Subparagrawe 4.8.1 en 4.8.2 hierbo vermeld, sal volg nie,
naamlik dat “uitvoerende” (beleidmakende) bevoegdhede en funksies van
munisipaliteite nie administratiewe optrede daarstel nie, terwyl
administratiewe (die uitvoering van wetgewing) bevoegdhede en funksies wel
administratiewe handelinge uitmaak.
Word daar gekyk na die min bronne en die lae vlak van administratiewe
vernuf in die munisipale sfeer, moet die handelinge van munisipaliteite waar
dit uitvoering aan wetgewing gee, binne die definisie van administratiewe
handeling val, ten einde te kan verseker dat daar gehoor gegee word aan
administratiewe geregtigheid soos vervat in Artikel 33 van die Grondwet en
die uitbreiding van die begrip, soos dit vervat is in PAJA.
Dit is duidelik dat derdevlak-regering nasionale en provinsiale regering
navolg, waar die administratiewe geregtigheidsklousule nie van toepassing is
veral ten opsigte van politieke optrede deur die munisipaliteite nie.
Voorbeelde wat buite die definisie van administratiewe handeling val, is die