Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

338
Grondwet gedefinieer word nie, maak Artikels 83 en 84 van die Grondwet dit
duidelik dat die President die Hoof van die Uitvoerende Gesag is.
Daar moet gelet word op die feit dat die term “Nasionale Uitvoerende Gesag”,
verskil van en breër is as die begrip “Kabinet”, soos dit by verskeie
geleenthede in die Grondwet vermeld word. Anders as in verhouding met die
President, bepaal die Grondwet die optrede van die Nasionale Uitvoerende
Gesag in Artikel 100, met ander woorde, die tussentrede van die gesag by
aangeleenthede van die provinsiale regering, en waar die Nasionale
Uitvoerende Gesag ingevolge Artikel 231 betrokke is by die bespreking en
ondertekening van internasionale ooreenkomste.
PAJA se uitsluiting van die uitvoerende bevoegdhede en funksies ingevolge
Artikel 85(2) van die Grondwet, moet in harmonie met die res van die
Grondwet gelees word. Twee interpretasies moet egter vermy word :
Eerstens kan dit geïnterpreteer word dat die uitsluiting uit die definisie van
administratiewe handeling die uitvoering is van uitvoerende gesag by wyse
van Artikel 85(2)(b) – (e) van die Grondwet deur al die lede van die Nasionale
Uitvoerende Gesag. Sodanige interpretasie moet vermy word, veral waar
daar in Subparagraaf (aa) na Uitvoerende Gesag in plaas van na Kabinet
verwys word.
Artikel 85(1) verwys na die Uitvoerende Gesag van die Republiek wat by die
President berus. Die mandaat word nie deur Artikel 85(2) op sigself verskaf
nie, aangesien die subartikel slegs verwys na die Kabinet en nie na die
Nasionale Uitvoerende Gesag nie. Dit sou ook teenstrydig wees met die
doelstellings van PAJA om presies daardie laer vlak amptenary van die
Nasionale Gesag, wat nie verkose is nie uit te sluit, wat ingesluit moet word,
aangesien dit juis hulle is wat administratiewe geregtigheid aan die hand moet
werk.
ʼn Tweede uitleg van Subparagraaf (aa) moet ook ten alle koste vermy word.
Indien letterlik beskou, blyk dit dat die uitsluiting aandui dat dit net die vorm
van die uitoefening van uitvoerende gesag, soos in Artikel 85(2)(a) van die
Grondwet na verwys is wat deur PAJA gedek word, naamlik die uitvoering
van uitvoerende gesag deur die toepassing van nasionale wetgewing.
Hierdie interpretasie sou dan uitsluit alle ander uitoefening van uitvoerende
gesag vanuit die kader van administratiewe handeling. In besonder sou dit
dan ook die uitoefening van nasionale beleid uitsluit. Die bevoegdheid om
nasionale beleid te ontwikkel en toe te pas, kan uitgebreid wees en ook
inbreuk maak op administratiewe geregtigheid.