Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

335
uitvoerende funksies730 behels nie administratiewe optrede nie. Die
bevoegdhede vermeld in Artikels 91(2) tot (5) met betrekking tot die
aanstelling van die adjunkpresident en die kies en aanstelling van
kabinetslede ressorteer nie onder administratiewe optrede nie. Dit is
uitvoerende funksies met betrekking tot die kabinet en die lede daarvan.
Hierdie funksies wat op uitvoerende vlak verrig word, is tradisioneel altyd van
die sfeer van administratiewe optrede uitgesluit.
Die bevoegdhede vermeld in Artikels 93 (die aanstelling van adjunkministers),
97 (die oordrag van werksaamhede), 98 (die tydelike opdra van funksies), 99
(die opdra van funksies), en 100 (die nasionale toesig oor die provinsiale
administrasie) behels nie administratiewe optrede nie.
Dit is duidelik dat bogemelde uitsluitings, wat ook van toepassing is op
provinsiale en plaaslike uitvoerende uitsluitings, die tradisionele benadering
navolg waar die toepassing van administratiefreg op administratiewe funksies
van die regering plaasvind en nie slaan op die beleidmakende (politieke)
bevoegdhede en funksies wat deur die Grondwet aan verkose uitvoerende
amptenary verskaf word nie.
Ingevolge die gemenereg het judisiële hersiening van administratiewe optrede
nie gedui op die monitering van politieke en beleidmakende aangeleenthede
van die regering nie. Daar eerder gefokus op die beskerming van regte,
wanneer die beleid in individuele gevalle tot uitvoering gebring is. Die
uitvoering van uitvoerende bevoegdhede en funksies ingevolge die Finale-
Grondwet dui op die uitvoering van openbare magte. Die Grondwet het
ingeboude meganismes om te verseker dat optredes soos hierbo genoem,
regsgeldig (wat rasionaliteit insluit) korrek en verantwoordbaar is, wanneer dit
deur die amptenary tot uitvoering gebring word. Gesag hiervoor word gevind
in die Pharmaceutical Manufacturers - saak731 en die beslissing van die
Federale Hof van Australia in Minister for Arts, Heritage and Environment v
Peko – Wallsend Limited732 ʼn Duidelike onderskeid moet gemaak word, wanneer uitvoerende
bevoegdhede en funksies geanaliseer word. Afgesien van suiwer polities
beleidmakende bevoegdhede en funksies, gebeur dit ook dat verkose
amptenary van tyd tot tyd in ʼn administratiewe hoedanigheid optree. In
730 Sien artikel 85(2)(a) – (e) van die grondwet.
731 Pharmaceutical Manufacturers Association of SA . In Re : Ex Parte President of the Republic of South Africa 2000(2) SA 674 (CC).
732 1987(15) FCR 274. 'n Kabinetsbesluit om 'n gedeelte van 'n nasionale park te oormerk vir insluiting by die Verenigde Nasies se Wêreld Erfenis Lys, is 'n
politieke besluit en is nie onderworpe aan die plig tot prosedurele billikheid nie. By bladsy 278 maak Hoofregter Brown die volgende opmerking : “This is not
to say that Cabinet should decide matters without considering all relevant material, but there are recognised channels for communicating arguments or
submissions. Each Minister has the support and advice of a department of State. Representations may be made to the relevant department or in
appropriate cases to the Minister. Every citizen has access to a Local Minister of Parliament or a Senator in the particular State, who can assist in the
advancement of the individual citizen’s point of view.”