Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

325
Eerstens is die Handves van Menseregte van toepassing op die totale reg. Dit bind
die wetgewende, die uitvoerende en die regsprekende gesag en alle staatsorgane.
Dit beteken dat alle staatsorgane die regte vervat in die Handves van Menseregte,
met inbegrip van die reg op administratiewe geregtigheid, moet beskerm, bevorder
en verwesenlik. Indien enigiemand meen dat ʼn staatsorgaan (of die wetgewende,
uitvoerende of regsprekende gesag) op een of meer van sy of haar regte vervat in
die Handves van Menseregte inbreuk gemaak het, kan hy of sy ʼn bevoegde hof om
regshulp nader.
Tweedens, is die beginsels van die administratiefreg van toepassing op alle
administratiewe optrede deur staatsorgane (dit wil sê in die uitvoering van hulle
owerheidsgesag).
In ten minste een Hoë Hof-beslissing is gesê dat die bevoegdheid wat deur ʼn
natuurlike of juridiese persoon uitgeoefen word, nie onderhewig was aan ʼn
administratiewe geregtigheidsreg nie. In die saak van Bushbuck Ridge Border
Committee v Government of the Northern Province711 het die hof beslis dat politieke
partye nie ondergeskik is aan die reëls van administratiewe geregtigheid nie.
L Thornton is in sy artikel “The Constitutional Right to Just Administrative Action -
are Political Parties Bound” 712 van mening dat in sekere gevalle politieke partye wel
gebonde sal wees aan die reëls van administratiewe geregtigheid, aangesien hulle
in sekere omstandighede as staatsorgane getipeer word, en in ander gevalle, as
juridiese persone, waar die Grondwet op hulle van toepassing is.
In Cape Metropolitan Council v Metro Inspection Services Western Cape CC713 het
die Hoogste Hof van Appèl beslis dat die beëindiging van ʼn kontrak deur ʼn publieke
orgaan die uitoefening van ʼn privaat bevoegdheid is en dus nie onderhewig aan
administratiewe geregtigheidsregte nie.
Administratiefreg is in die verlede menigmaal toegepas op die sogenaamde
“huishoudelike tribunale”, soos byvoorbeeld die Jockey Club-sake714 Die basis vir die toepassing van administratiewe hersiening kan gevind word in die
howe se gemeenregtelike hersieningsbevoegheid en die bepalings van die
ooreenkoms wat vrywillig deur die partye aangegaan is.
Na die Pharmaceutical Manufacturers-saak sal bogemelde beslissings heroorweeg
en hergeklassifiseer moet word. Van die sake sal sekerlik tuisgebring kan word
onder die grondwetlike reg van administratiewe geregtigheid. Dit sal egter nie op
711 1999(2) BCLR 193 (T).
712 Thornton, 1999:351.
713 2001(3) SA 1013 (SCA).
714 Sien Marlin v Durban Surf Club 1942 AD112, Turner v Jockey Club of SA 1974(3) SA 633 (A), Jockey Club of SA v Forbes 1993(1) SA 649 (A).