Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

320
van ʼn besluit om dagvaardings uit te reik om ʼn ondersoek ingevolge die
Insolvensiewet by te woon nie. 703
In Lebowa Granite (Pty) Limited v Lebowa Mineral Trust704 het die Transvaalse
Provinsiale Afdeling die toekenning van ʼn myn lisensie beskou as soortgelyk aan die
toekenning van ʼn tender. Dit was derhalwe ʼn administratiewe handeling, en in
Association of Chartered Certified Accountants v Chairman, Public Accountants and
Auditor’s Board705 is deur die Witwatersrandse Afdeling beslis dat die besluit om nie
die eksamens wat deur die applikant afgeneem is, te erken nie, maar te mag beskou
as administratiewe optrede.
In Steele v South Peninsula Municipal Council706 het die Plaaslike Raad ʼn besluit
geneem om spoedhobbels van twee strate in die jurisdiksiegebied te verwyder.
Regter Conradie bevind dat die besluit nie suiwer van wetgewende aard was nie,
maar ook nie as administratiewe optrede nie. Geen wetgewing is uitgevoer nie. Dit
was slegs ʼn besluit deur die polities verkose vergadering, welke individuele lede nie
verplig was om enige rede te verskaf vir die besluit en die manier hoe hulle tot so ʼn
stemming gekom het nie.
Bogemelde bespreking het slegs gehandel ten opsigte van administratiewe optrede/
handeling waar met staatsorgane te doen gekry is. Word die horisontale toepassing
van die Grondwet in gedagte gehou, kom die vraag onwillekeurig na vore wat die
posisie ten opsigte van privaatliggame behels. By die bespreking van die
kontraktereg, is daar gesien dat privatisering, oftewel “uitkontraktering” deur die
staat wel plaasvind.
Die toets watter instelling die besluit geneem het, sal onvoldoende blyk te wees,
aangesien privaatliggame onbevoeg is om administratiewe handelinge uit te voer.
Daar bestaan wel organisasies wat nie deel uitmaak van die publieke administrasie
nie, maar wat presies dieselfde tipe handelinge as die publieke administrasie
uitvoer. Hierdie privaat organisasies is tans sterk aan die toeneem.
In die Engelse gewysde R v Panel on Take-overs and Mergers, ex parte Datafin
PLC and Another (Norton Opax PLC and Another Intervening) 707 het die hof die
oorsprong van die mag as hulpmiddel geïgnoreer, en die publieke aard van die mag
wat deur die Take-over Panel, ʼn nie statutêre liggaam, uitgeoefen is in berekening
geneem.
703 Podlas v Cohen and Bryden NNO 1994(4) SA 662 (T), 675 D-G.
704 1999(8) BCLR 908 (T), 915C-E.
705 2001(2) SA 980 (W); 996G - 997D.
706 2001(3) SA 640 (C).
707 1987(1) ALL ER 564; 1987(2) WLR 600, 1987 QB 815.