Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

307
Verskeie Konstitusionele Hofbeslissings het die afgelope tyd die lig gesien. Hy bevind in
SA Metal Machinery Company Limited v Transnet Limited660 dat die tenderprosedure in die
onderhawige geval nie administratiewe optrede daarstel nie. In die Aquafund Pty Limited v
Premier of the Western Cape-saak661 en die ABBM Printing and Publishing (Pty) Limited v
Transnet Limited-saak662 huldig die Hof egter telkens die standpunt dat die
tenderprosedure wel as administratiewe optrede beskou moet word.
Daar kan saamgestem word daarmee dat regsekerheid nie in die hand gewerk word waar
die Konstitusionele Hof teenstrydige interpretasies aan die begrip administratiewe optrede
toedig nie. Of sal daar aangevoer kan word dat die feite van bogemelde sake so drasties
van mekaar verskil het, dat dit verskillende interpretasies geregverdig het?
In die Claude Neon Limited v Germiston City Council-saak663 het die Hof weer bepaal dat
die oorweging van die meriete van ʼn tender deur die stadsraad ʼn “purely administrative
function” was. In Bushbuck Ridge Border Committee v Government of the Northern
Province664 is die Hof van mening dat politieke partye nie aan die reëls van administratiewe
geregtigheid gebonde is nie en dus by implikasie nie ʼn administratiewe handeling verrig
nie. Daar word egter aan die hand gedoen dat daar in so ʼn geval vasgestel sal moet word
wat die politieke en beleidsinhoud van die betrokke optrede is. Die howe is normaalweg
nie geneë om met politieke beleidsformulering in te meng nie.
Thornton665 meen dat die aard van die reg op regverdige administratiewe optrede afhanklik
is van die betekenis van administratiewe optrede. Sy stel voor dat die begrip verbreed
moet word om sowel openbare as private administratiewe optrede in te sluit. Volgens haar
maak die aard van administratiewe optrede daarvoor voorsiening dat die reg ook teenoor
politieke partye afdwingbaar is. Hierdie standpunt kom ooreen met die definisie van
administratiewe optrede in die Promotion of Administrative Justice Act wat uitdruklik bepaal
dat ook ʼn regspersoon wat nie ʼn staatsorgaan is nie, administratiewe optrede kan verrig.
In Premier, Mpumalanga v Executive Committee, Association of State-Aided Schools,
Eastern Transvaal666 het die hof beslis dat die besluit van ʼn provinsiale lid van die
Uitvoerende Komitee om beurse van staatsondersteunde skole te onttrek, op
administratiewe optrede neerkom.
In Janse van Rensburg NO and Another v Minister of Trade and Industry NNO NO and
Another667 het die hof beslis dat die bevoegdhede wat deur die Consumer Affairs Act, 71
van 1988 aan die Minister van Handel en Nywerheid verleen word om die aktiwiteite van ʼn
660 1999(1) BCLR 58 (W) 65J-66D.
661 1997(7) BCLR 907 (C) 915H-915I.
662 1997(10) BCLR 1429 (W) 1436E-1436G.
663 1995(3) SA 710 (W) 720I-721A.
664 1999(2) BCLR 193 (T).
665 Thornton, 1999:356.
666 1999(2) SA 91 (CC) paragraaf 38.
667 2001(1) SA 29 (CC) paragraaf 24.