Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

302
Du Plessis en Corder646 huldig die mening dat die begrip “administratiewe optrede” in
sowel Artikel 24 van die Interim-Grondwet as Artikel 33 van die Finale-Grondwet toegepas
word om uitdrukking te gee aan die wydste moontlike reeks van administratiewe
optrede. 647 Voor die promulgering van die Promotion of Administrative Justice Act het die
howe nie ʼn eenvormige standpunt ten opsigte van die inhoud van administratiewe optrede
gehuldig nie.
Die wydste reeks van administratiewe optrede word egter nie deur die definisie van
administratiewe optrede in die Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid
daargestel nie.
Barrie maak die volgende stelling :
“Section 1 of the Promotion of Administrative Justice Act 3 of 2000 facilitates the
exercise in determining what constitutes an administrative act by providing a definition.
However, definitions in acts still have to be interpreted and applied to dissimilar facts.
The debate as to what constitutes an administrative act for purposes of section 33 of
the constitution is far from over. It can be expected that the courts will increasingly
find themselves involved in questions related to defining ‘administrative action’.” 648
2. DIE GEMENEREG EN DIE HANTERING VAN ADMINISTRATIEWE
HANDELINGE
Prominensie word in beide die Grondwette, asook die Wet op die Bevordering van
Administratiewe Geregtigheid verleen aan die begrip “administratiewe handeling”. Waar
daar nou te doen gekry word met judisiële hersiening van owerheidsoptrede, hang dit baie
daarvan af of die onregmatige owerheidsoptrede tuisgebring kan word onder die begrip
“administratiewe optrede”, soos dit in veral die Wet op Bevordering van Administratiewe
Geregtigheid omskryf word.
Maar hoe het die gemenereg die begrip in die verlede gehanteer? In die gemenereg is
daar nie spesifiek klem gelê op die begrip “administratiewe optrede” nie. Die fokuspunt
was nie per se die handelingselement nie, maar die feit dat die owerheidsoptrede
onregmatig was en dit by wyse van hersiening deur die howe, wat as waghonde opgetree
het, reggestel moes word. Die howe kon die handeling óf tersyde stel, óf na die
owerheidsorgaan terug verwys om dit reg te stel.
646 Du Plessis en Corder, 1994:168.
647 Vgl ook De Waal et al, 1999:457: “Administrative action is therefore, put at its simplest and narrowest, the conduct of the administration. However, for
the purposes of the constitutional right to administrative justice, administrative action should be interpreted expansively so as to improve the constitutional
duty to act lawfully, reasonably and with fair procedure on the widest possible variety of actions and actors. This requires an institutional test, is the
institution (the person of the entity) whose conduct is in question part of the administration? If yes, then its conduct is administrative action.” Die skrywers
huldig derhalwe die mening dat die begrip “administratiewe optrede”, die optrede is van sowel openbare liggame as dié van privaat persone of entiteite, wat
'n openbare bevoegdheid uitoefen, of 'n openbare funksie verrig.
648 Barrie, 2002:562.