Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

299
onderhewig aan die administratiefreg nie. Voor 1994 was die uitoefening daarvan wel
onderhewig aan die administratiefreg , byvoorbeeld die dissiplinêre verrigtinge van
privaatinstellings in die lewe geroep deur kontrak (Indiensnemingsooreenkoms in die
arbeidsreg). Die uitoefening van die magte is nie owerheidsoptrede nie. Die magte word
nie tuisgebring en gekontroleer deur die nuwe grondwetlike administratiefreg nie, en val dit
nog steeds vir hersieningsdoeleindes onder die gemenereg. Die gemenereg bly dus in
laasgenoemde gevalle van toepassing. 644
Die gemenereg het steeds ʼn groot rol te speel, hoewel indirek, in die uitleg van
administratiewe geregtigheidsregte. Hier kan verwys word na die begrip “legitimate
expectation” (Artikel 3[1]) wat slegs verstaan kan word, wanneer daar teruggekeer word na
die hantering van die begrip in die gemenereg.
In die meer onlangse beslissing van Pennington v Friedgood and Others645 het die Hoë
Hof die beginsels soos neergelê in die Pharmaceutical Manufacturers-saak bevestig :
“Judicial review under the Constitution of the Republic of South Africa, Act 108 of 1996
(the Constitution) and under the common law are not different concepts. Prior to the
new constitutional dispensation, the control of public power by the Courts by judicial
review was exercised through the application of common-law constitutional principles.
Under the new constitutional dispensation such control is regulated by the
Constitution. The common-law principles that previously provided the grounds for
judicial review of public power have been submitted under the Constitution and,
insofar as they might continue to be relevant to judicial review, they gain their force
from the Constitution. In the judicial review of public power, the two are intertwined
and do not constitute separate concepts.”
Dit is dus duidelik dat die praktyk dit noodsaak dat daar ʼn onafhanklike onderskeid moet
wees tussen Artikels 32 en 33 van die Finale-Grondwet en dié twee stelle wetgewing,
naamlik die Wet op die Bevordering van Administratiewe Geregtigheid en die Wet op die
Bevordering van Toegang tot Inligting.
644 Hierdie groepering van die reg is in die verlede geklassifiseer as administratiefreg, maar hierdie geheel van die gemenereg kan na die Pharmaceutical
Manufacturers-saak eerder beskou word as deel te vorm van die kontraktereg. Sien hierbo die bespreking van die administratiewe geregtigheidsbeginsel
en die horisontale werking van die Grondwet, veral met verwysing na die kontrak.
645 2002(1) SA 251 (CPD) op 252.