Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

297
hoogste reg van die Republiek te erken nie. So is die Wet in stryd met die
regstaatbeginsel.
Dit sal derhalwe ook vir die individu, waar sy regte deur owerheidsoptrede
benadeel word, en waar die funksionaris nie korrek opgetree het nie, beter
wees om slegs op Artikel 32 van die Grondwet te steun, as om enigsins
gebruik te probeer maak van enige bepalings van die Wet op die Bevordering
van Toegang tot Inligting.
3.2.3 HOEKOM IS DIE WET NIE VAN TOEPASSING OP SEKERE
STAATSORGANE NIE?
Artikel 12 van die Wet op Bevordering van Toegang tot Inligting is
kommerwekkend en kontroversieel.
Artikel 12 bepaal soos volg :
“Hierdie Wet is nie van toepassing op ʼn rekord van -
(a) die Kabinet en sy komitees;
(b) die regterlike funksies van -
(i) ʼn hof in Artikel 166 van die Grondwet bedoel;
(ii) ʼn Spesiale Tribunaal ingestel ingevolge Artikel 2 van die
Wet op Spesiale Ondersoekeenhede en Spesiale
(iii)
Tribunale, 1996 (Wet No 74 van 1996); of
ʼn regterlike amptenaar van sodanige Hof of spesiale
Tribunaal; of
(c) ʼn individuele lid van die Parlement of van ʼn Provinsiale
wetgewer in daardie hoedanigheid.”
Dit is onverklaarbaar waarom die wetgewer hierdie organe van die staat
uitgesluit het, sodat die Wet nie op hulle van toepassing is nie. ʼn Moontlike
rede is dat die regering nie die onderliggende waardes van ʼn oop demokrasie
wil aanvaar nie. Hulle wil ʼn agterdeur ooplaat om op arbitrêre wyse te kan
optree. 640 Die stelling “They’ve got a hidden Agenda” is dalk toepaslik! 641
Daar word akkoord gegaan met White se standpunt dat die Kabinet van die
Wet gebruik maak om voort te gaan om inligting in die geheim te hou, sodat
die individue wat ʼn reg het op sodanige inligting nie toegang daartoe kan
640 White, 1998:73 stel dit soos volg: “Constitutionally, of course, Cabinet cannot isolate itself like this, and a denial of access by Cabinet could well give rise
to a court ruling of invalidity unless Cabinet could justify the withholding of access to the information sought in terms of the limitation clause (section 36).
The failure to include Cabinet within the ambit of the Cabinet-approved Draft could be interpreted as government’s unwillingness to embrace the underlying
principles of open democracy and its desire to carve out secret areas of unaccountability within which to operate away from the public gaze …” Let daarop
dat die skrywer se opinie betrekking het op die Draft Open Democracy Bill, wat verskyn het as GK 1514 van 1997 gepubliseer in Staatskoerant No 1838,
gedateer 18 Oktober 1997.
641 De Waal et al, 1999:539, Voetnoot 28, maak die volgende stelling: “The most likely justification for the Cabinet exemption is to ensure that the long
standing tradition of Cabinet secrecy in government is maintained.”