Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

259
Die enigste regverdigingsgrond vir hierdie vereiste blyk dat die skynbare onbillikheid
van die bestaande reël vervaag indien die risiko – of gevaarskeppingsgrondslag vir
die actio as uitgangspunt geneem word.
Ten slotte is ook aangevoer dat die eiser/respondent se toestemming tot die risiko
van benadeling sy vordering belemmer. Indien daar toestemming teenwoordig sou
wees, beteken dit dat die eiser geen regskrenking gely het nie, ofskoon daar wel op
ʼn regtens beskermde belang van hom inbreuk gemaak is. Die hof beslis dat daar
geen bewys van sodanige toestemming gelewer is nie.
Dit is weliswaar so dat regslui ook in die verlede die komiese raakgesien het met
betrekking tot die actio de pauperie. Tong in die kies kan die volgende tog
aangehaal word, aansien dit sekerlik aan Pres F.W. Reitz van die Oranje Vrystaat
en vroeëre hoofregter genot verskaf het :
“DIE PROKUREUR SIJ HOND
“Goei more, Prokureur – geef mij tog bietjie raad. Mij is ʼn ding gebeur, hier
buite op die straat. Daar kom ʼn slegte hond, net vlak hier voor jou deur, en bijt
mij in die been; mij broek is glad verskeur.
Dit was ʼn nuwe broek, en ik wil jou nou vra’ of dit nie molik is, so ʼn kerel an te
kla wat sulke slegte goed laat los loop op die straat, om mij somar te bijt, as ik
hier langes gaat”.
“Welseker, mij vrind – dit staat jou altijd vrij om van de hond sij Baas die skade
weer te krij.” “Wat denk meneer daarvan : sal dit te baing wees om 10 sielings
te vra ver skade van die baas?”
“Wel al te seker niet – die eienaar moet beskou dat 10 sielings is min, as hij so
ʼn hond wil hou.”
“Wel, Baas, dan raak jij oek nou net 10 sielings kwijt, dit was jou ei’e hond, die
het mij so gebijt.”
“Mij hond! Mij Pollo dan, het hij jou so gekrij; “Mar as jij seker is, dan sal ik oek
niet strij”, Dê, vat dan mar jou geld – wat reg is moet bestaan, Al sou die
wêreld oek daaronder moet vergaan.”
Die Boer die moet to skater van die lag;
Hij vat die geld heel vrolik, want hy dag :
ʼn Prokureur mag glad wees met sij bek;
Tog kijk ʼn domme Boer hom in die nek.
So stap hÿ weg, mar kom net bÿ die deur :