Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

236
dienste te verskaf. Laasgenoemde voorwaardes het ook nie inbreuk gemaak op die
respondent se reg tot mediese sorg nie. Gesien uit die hoek van Artikel 39(2), was
die waarde vervat in Artikel 27(1)(a) nie uitsluitlik toegang tot mediese behandeling
nie, maar het dit mediese dienste omvat, wat op ʼn professionele en deeglike manier
verskaf sou word. Die respondent het beweer dat Klousule 2.2 die sanksie
verwyder het en onprofessionele en nalatige optrede deur verpleegpersoneel
aangewakker het. Dit sou dienooreenkomstig teenstrydig met openbare beleid
wees, siende dat dit ingedruis het teen die gees van Artikel 27(1)(a) van die
Grondwet. Die hof het hierdie argument summier verwerp en beslis dat
onprofessionele gedrag voldoende aangespreek word deur ekstra-regssanksies.
Die hospitaal het ʼn plig om mediese nalatigheid tot die minimum te beperk om die
hospitaal se goeie naam te verseker. Die verpleegpersoneel kan aangespreek word
wanneer klagtes by professionele liggame ingedien word. Die respondent se
argument hierbo was egter self-vernietigend, aangesien dit ʼn teenstrydige resultaat
geopenbaar het, deur aan te voer dat verpleegpersoneel weens die aanwesigheid
van die vrywaringsklousule nou opsetlik of nalatig en onprofessioneel sou optree. 521
Dit is tans van groter belang dat die hof, ongeag die meriete van bogemelde
oorwegings, die grondwetlike betragting van die vrywaringsklousule buite die grense
van Artikel 27(1)(a) gevoer het. In aansluiting hiermee, beslis appèlregter Cameron
in die Brisley-saak soos volg: 522
“the Constitutional values of dignity and equality and freedom require that the
courts approach their task of striking down contracts or declining to enforce
them with perceptive restraint .... contractual autonomy is part of freedom.
Shorn of its obscene excesses, contractual autonomy informs also the
constitutional value of dignity”
Gesteun deur bogemelde beslissing, verklaar appèlregter Brand soos volg in die
Afrox-saak:
“Die grondwetlike waarde van kontrakteervryheid omvat, op sy beurt weer die
beginsel wat in die stelreël pacta sunt servanda uitdrukking vind. Hierdie
beginsel word deur Hoofregter Steyn in SA Sentrale Ko-op Graanmaatskappy
Beperk v Shifren en Andere523 saamgevat as synde:
‘die elementêre en grondliggende algemene beginsel dat kontrakte
wat vryelik en in alle erns deur bevoegde partye aangegaan is, in
die openbare belang afgedwing word.’
521 Afrox-saak, 2001(4) SA 938 (CC), paragraaf 21 op 38A.
522 Brisley v Drotsky 2002(4) SA 1 (A), Paragraaf 94 op 35A, soos gesiteer in die Afrox-saak, 2001(4) SA 938 (CC), paragraaf 22 op 38C.
523 1964(4) SA 760 (A) op 767A.