Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

234
Dit wil egter voorkom of die riglyne in die Afrox-saak, wat leiding moet verskaf aan
die howe hoe die gemenereg op die gebied van die kontraktereg ontwikkel moet
word, tog nie so duidelik uitgespel is nie. Hier kan veral verwys word na goeie trou
(good faith) en algemene beleidsoorwegings as bepalende faktore tot openbare
beleid. Die hof het wel in die Afrox-saak beslis dat ongelykheid in
onderhandelingsvermoë, tesame met ander ondersteunende faktore, wel ʼn rol
daarin kan speel om te bepaal of ʼn kontrak teenstrydig sou wees met die openbare
beleid. Dit is wel bevind dat ongelykheid op sigself nie aanduidend kan wees dat ʼn
klousule tersyde gestel moes word bloot omdat dit ten gunste van die sterker party
gewerk het nie.
Daar is in die Afrox-saak nie voldoende getuienis voor die hof geplaas om aan te dui
dat ongelykheid ten gunste van een van die partye gewerk het nie. Die respondent
in die saak kon ook nie bewys dat daar beswaar teen die werking van Klousule 2.2
van die ooreenkoms gemaak is nie. Die ooreenkoms was wyd genoeg om die
appellant te beskerm teen growwe nalatigheid rakende die optredes van
verpleegpersoneel, veral waar die appellant se normale kontraktuele verpligtinge
was om professionele en deeglike mediese dienste te verskaf. In die gewysde is
beslis dat, indien daar ook bevind kan word dat die vrywaringsklousule teenstrydig
was met die openbare beleid, daar nie afdoende bewys gelewer was dat meriete
bestaan om in dié spesifieke geval die klousule van regsaanspreeklikheid te ontbloot
nie.
In die Wells-saak517 is beslis dat vrywaringsklousules beperkend uitgelê moes word,
om voorwaardes sodanig te beperk dat dit met openbare beleid moes ooreenstem.
In die Afrox-saak kon die respondent derhalwe nie bewys dat die vrywaringsklousule
strydig met die openbare beleid was nie. Wat die basis vir hierdie beslissing was, is
egter nie seker nie. 518 ʼn Beter perspektief word verkry wanneer daar gekyk word na
die riglyne neergelê deur die Hoogste Hof van Appèl in die Brisley-saak en die
verwysings daarin na die Magna-Alloys-saak. In die Brisley-saak is beslis, nadat
oorweging geskenk is aan beginsels van goeie trou, dat ʼn klousule wat bepaal dat
enige verandering in die ooreenkoms op skrif moet wees, nie teenstrydig is met die
openbare belang nie. In die Brisley-saak het die hof die benadering van openbare
beleid in die Magna Alloy-saak onderskryf. Die hof was bereid om te aanvaar dat
die Sasfin-beginsel, waar ʼn voorwaarde op sigself inherent ongeldig was, toegepas
moes word. Die hof beslis dat die voorwaarde ook tersyde gestel kon word waar dit
nie op sigself teenstrydig was met openbare beleid nie. Die hof het ook beslis dat
die nie-veranderingsklousule nie strydig was met openbare beleid nie.
517 1927 AD 69 op 72 tot 73.
518 Was dit die goeietrou-normkompleks, of meer algemene duidelik uitgespelde beleidsoorwegings?