Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

(b) create a culture of accountability, openness and transparency in the public
administration or in the exercise of a public power or the performance of a
public function, by giving effect to the right to just administrative action.”
Die kontrolering van administratiewe geregtigheid geskied grootliks deur middel van
geregtelike hersiening. Elke individu moet die geleentheid gegun word om aan die
besluitnemingsproses deel te neem. Die Handves van Menseregte in die Grondwet dien
as basis waarop administratiewe geregtigheid kan voortbou en bied die grondslag vir die
realisering van die beginsel van demokrasie.
ʼn Goeie voorbeeld hiervan word gevind by Plaaslike Owerhede. Artikel 156(2) van die
Grondwet verwys na die bevoegdhede (magte) en funksies van munisipaliteite en bepaal
soos volg :
“A municipality may make and administer by-laws for the effective administration of
the matters which it has the right to administer.”
Openbare deelname aan die totstandkoming van ondergeskikte wetgewing (bywette) word
verseker deur Artikel 7(1) van die “Rationalisation of Local Government Affairs Act, Act No
10 of 1998”.
Daar moet egter nie uit die oog verloor word nie dat geen regstelsel volmaak is nie. Dit
moet voortdurend by veranderde omstandighede aanpas. Indien die reg stagneer, kan dit
onreg teweegbring. Die reg moet teen die agtergrond van ander regstelsels en sy eie
historiese ontwikkeling en met inagneming van die sosio-ekonomiese, politiese en
filosofiese konteks bestudeer word. 11
2. DIE BEGRIP “BILLIKHEID” (EQUITY) : REGSFILOSOFIESE GRONDSLAE
2.1 DIE GRIEKS-ROMEINSE GRONDSLAE VAN DIE IDEE VAN BILLIKHEID
11 Du Plessis, 1989:19.
Die aandrang vir billikheid in ons gemenereg gaan sover terug as die substantiewe
beklemtoning van moraliteit in alle interpersoonlike verhoudinge en die beoefening
van geregtigheid in die publieke arena.
Met die volgende uitspraak van Sokrates (469-399vC) sluit Plato die eerste boek
van sy groot werk Politeia af :
“We began by looking for a definition of justice, but before we have found one, I
dropped that question and hurried on to ask whether or not it involved superior
7