Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
167 gesag oor ʼn bepaalde aangeleentheid opeis, kan die onderdaan regtens aanneem dat dit wel oor die nodige bevoegdheid beskik. Die onderdaan weet nie en daar kan nie van hom/haar verwag word om te weet wat die beperkings op die gesag van die owerheidsliggaam is nie368 . Die beginsel van solidariteit van publieke regeringsfere en die meegaande kollektiewe verantwoordelikheid, word soos volg deur Lord Denning geformuleer : “The Department itself is clearly bound, and as it is but an agent for the crown, it binds the crown also, and as the crown is bound, so are the other departments, for they also are but agents of the crown. 369 Hierdie reël, naamlik dat die Kroon aanspreeklik mag wees vir ongemagtigde kontrakte deur sy verteenwoordiger (byvoorbeeld ʼn staatsdepartement of amptenaar) van die staat aangegaan, indien sodanige instansie of persoon in ʼn posisie verkeer waar die ander kontrakterende party redelikerwys mag aanvaar dat die verteenwoordiger behoorlik daartoe gemagtig was, vorm die kern van die leerstuk van estoppel in dié konteks. Daar moet met veiligheid aanvaar kan word dat amptenare van die Kroon oor die bevoegdhede beskik wat hul voorgee om uit te oefen. In die saak Marubeni Hong Kong and South China Limited v Government of Magnolia is beslis dat die wanvoorstelling wat tot die optrede van die onderaan aanleiding gee, verskillende vorme kan aanneem. “First, cases where there is something that can be said to be a genuine representation by the principal of the agents authority, on which the third party relies – cases of ‘genuine apparent authority’ are more easily (but not always perfectly) based on estoppel. Second, cases where the representation is only of a very general nature, and arises only from the principal’s putting the agent in a specific position carrying with it a usual authority”. 370 ʼn Vraag wat ook aandag verg, is of dit ʼn gevestigde beginsel in die Engelse Reg is dat die optrede van Staatsorgane die Kroon as prinsipaal kan bind? In die onlangse beslissing van Marubeni Hong Kong and South China Limited v Government of Mangolia het die hof, onder andere, met beroep op die 368 1948(2) ALL ER by 770(H). 369 1948(2) ALL ER by 770(H). Sien ook Falmouth Boat Construction v Howell 1950(1) ALL ER CA 538 waar Lord Denning dieselfde beginsel soos volg bewoord:“Whenever government officers, in their dealing with a subject, take on themselves to assume authority in a matter with which the subject is concerned, he is entitled to rely on their having the authority which they assume. He does not know, and cannot be expected to know, the limits of their authority and he ought not to suffer if they exceed it.” By 542 (H). Hy verwys na sy uitspraak in Robertson v Minister of Pensions 1948(2) ALL ER 767; 1949 KB 227; 1949 LJR 323. 370 2004 EWHC 472; Paragraaf 98 2004(2) Lloyd’s Rep 198.
371 2004 EWHC 472 by 25(100). 372 2001(1) ALL SA 187 (W). 168 Falmouth-saak met belangrike implikasies vir die kollektiewe en solidêre verantwoordelikstelling van staatsorgane, die volgende opgemerk : “English law applied to the question of apparent ostensible authority. The rights and liabilities of a principal as regards third parties were in general, governed by the law applicable to the contract concluded between the agent and the third party. No distinction was to be drawn between public and private bodies. To apply the law applicable to the contract concluded between the agent and the third party in the case of private entities but not in the case of governmental (public) entities, would lead to inconsistencies and would not be in accord with the need for certainty in international commerce.” 371 Die implikasies van die toepassing van hierdie beginsels, op die feitelike stand van sake in die Contractprops 25–saak, is wesenlik. Vir sover die provinsiale departement van onderwys voorgee dat dit oor die nodige bevoegdheid beskik om regsgeldige kontrakte met Contractprops te sluit, nie met die tenderraad konsulteer nie en die genoemde kontrakte vir ʼn tydperk van drie jaar in stand hou, kan die verhuurder aanvaar dat die huurkontrak met die nodige bevoegdheid gesluit is. Daar kan nie aanvaar word dat hy behoort te weet wat die grense van die gesag van die betrokke provinsiale departement is nie. Vir sover sowel die provinsiale departement van onderwys as die provinsiale tenderraad binne die gesagsfeer van die provinsiale regering funksioneer, behoort die betrokke provinsiale regering aan sodanige ondernemings gebonde gehou te word. Indien die meriete van bogemelde saak goed deurdink word, sê jou billikheidsgevoel vir jou dat die werking van estoppel ten gunste van Contractprops 25 moes plaasgevind het. Daar is vir meer as 3 jaar met die huurkontrak voortgegaan. Om dan om te draai en te sê dat die provinsie nie gebonde gehou kan word nie, blyk nie billik te wees nie. Wanneer die meriete in die saak van Eastern Metropolitan Substructure v Peter Klein Investments (Pty) Limited372 oorweeg word, blyk dit dat die hof in die saak die leerstuk van estoppel korrek toegepas het. In die saak word die verweerder, Peter Klein Investments deur die Eastern Metropolitan Substructure vir uitstaande rioolgelde gedagvaar, wat die Raad foutiewelik nie gehef het nie. Die hof word ook genader om die eiendom van
- Page 127 and 128: 116 administratiewe geregtigheid te
- Page 129 and 130: 118 openbare aksie binne ʼn bepaald
- Page 131 and 132: 120 Administratiewe Geregtigheid sa
- Page 133 and 134: of haar regte of belange raak, tens
- Page 135 and 136: “... is the power which under the
- Page 137 and 138: 126 wetgewende organe ingelyks teen
- Page 139 and 140: 128 getoets word aan die hand van d
- Page 141 and 142: 130 Wat is die siening van ons skry
- Page 143 and 144: 132 self die kommissie aan te stel
- Page 145 and 146: 292 2002(1) SA 204 (CPD) by 6. “N
- Page 147 and 148: 136 Kaap te vermoor. Dit het tot ʼn
- Page 149 and 150: Stawing hiervoor word in sy gevolgt
- Page 151 and 152: 140 Die billikheidsgevoel dui aan d
- Page 153 and 154: 142 funksies en bevoegdhede wat aan
- Page 155 and 156: The President’s conduct is constr
- Page 157 and 158: Hoofstuk 4 DIE IMPAK VAN DIE PUBLIE
- Page 159 and 160: That you need me? If, it’s a thri
- Page 161 and 162: 150 vind dan ook direkte toepassing
- Page 163 and 164: 152 alle reg, is dit ook van toepas
- Page 165 and 166: 154 Die grootste probleem rakende h
- Page 167 and 168: 156 Dit is duidelik dat die aandste
- Page 169 and 170: 158 owerheidsorgaan benadeel is nie
- Page 171 and 172: 160 maar slegs gevind word in die o
- Page 173 and 174: 162 waar dit die ongebonde uitoefen
- Page 175 and 176: 164 (c) Die feit dat die tenderraad
- Page 177: 166 kontrakteer, in die onbenydensw
- Page 181 and 182: 170 Die verweerder moes die geleent
- Page 183 and 184: 172 kan word om die uitvoering en n
- Page 185 and 186: 174 Daar is ʼn groot verskil tussen
- Page 187 and 188: 382 Raath, 2005:149. 176 administra
- Page 189 and 190: 178 onregmatige of ultra vires optr
- Page 191 and 192: 180 Konstitusionele Hof om die waar
- Page 193 and 194: 182 tussen reg en geregtigheid, sal
- Page 195 and 196: 390 Bauman, 1993:54. 184 As voorbee
- Page 197 and 198: 186 die leerstuk van estoppel maak
- Page 199 and 200: 188 hulle daargestel het. ʼn Volgen
- Page 201 and 202: 190 die reg verbied nie, maar dit e
- Page 203 and 204: 401 1984(4) SA 874 (A). 402 1989(1)
- Page 205 and 206: 408 Artikel 1 van die grondwet. 194
- Page 207 and 208: 196 Die vertroue kan slegs uitgespr
- Page 209 and 210: 3. DIE ONTWIKKELING VAN DIE KONTRAK
- Page 211 and 212: 200 gelaat vir sogenaamde “simple
- Page 213 and 214: 424 1987(2) ALL ER 620 (CA) 628. 20
- Page 215 and 216: (e) ʼn minder beperkende wyse om di
- Page 217 and 218: ”Contractual autonomy is part of
- Page 219 and 220: 208 om die sogenaamde “restraint
- Page 221 and 222: 444 Johnston, 1999:113. 210 Die taa
- Page 223 and 224: 2.2.2 DIE MIDDELEEUSE TYDPERK 212 K
- Page 225 and 226: 214 Die Glossators kon nie ʼn teori
- Page 227 and 228: 216 gaan die howe toepas om inbreuk
167<br />
gesag oor ʼn bepaalde aangeleentheid opeis, kan <strong>die</strong> onderdaan regtens<br />
aanneem dat dit wel oor <strong>die</strong> nodige bevoegdheid beskik. Die onderdaan weet<br />
nie en daar kan nie <strong>van</strong> hom/haar verwag word om te weet wat <strong>die</strong><br />
beperkings op <strong>die</strong> gesag <strong>van</strong> <strong>die</strong> owerheidsliggaam is nie368 .<br />
Die beginsel <strong>van</strong> solidariteit <strong>van</strong> publieke regeringsfere en <strong>die</strong> meegaande<br />
kollektiewe verantwoordelikheid, word soos volg deur Lord Denning<br />
geformuleer :<br />
“The Department itself is clearly bound, and as it is but an agent for the<br />
crown, it binds the crown also, and as the crown is bound, so are the<br />
other departments, for they also are but agents of the crown. 369<br />
Hier<strong>die</strong> reël, naamlik dat <strong>die</strong> Kroon aanspreeklik mag wees vir ongemagtigde<br />
kontrakte deur sy verteenwoordiger (byvoorbeeld ʼn staatsdepartement of<br />
amptenaar) <strong>van</strong> <strong>die</strong> staat aangegaan, in<strong>die</strong>n sodanige instansie of persoon in<br />
ʼn posisie verkeer waar <strong>die</strong> ander kontrakterende party redelikerwys mag<br />
aanvaar dat <strong>die</strong> verteenwoordiger behoorlik daartoe gemagtig was, vorm <strong>die</strong><br />
kern <strong>van</strong> <strong>die</strong> leerstuk <strong>van</strong> estoppel in dié konteks. Daar moet met veiligheid<br />
aanvaar kan word dat amptenare <strong>van</strong> <strong>die</strong> Kroon oor <strong>die</strong> bevoegdhede beskik<br />
wat hul voorgee om uit te oefen.<br />
In <strong>die</strong> saak Marubeni Hong Kong and South China Limited v Government of<br />
Magnolia is beslis dat <strong>die</strong> wanvoorstelling wat tot <strong>die</strong> optrede <strong>van</strong> <strong>die</strong><br />
onderaan aanleiding gee, verskillende vorme kan aanneem.<br />
“First, cases where there is something that can be said to be a<br />
genuine representation by the principal of the agents authority, on<br />
which the third party relies – cases of ‘genuine apparent authority’<br />
are more easily (but not always perfectly) based on estoppel.<br />
Second, cases where the representation is only of a very general<br />
nature, and arises only from the principal’s putting the agent in a<br />
specific position carrying with it a usual authority”. 370<br />
ʼn Vraag wat ook aandag verg, is of dit ʼn gevestigde beginsel in <strong>die</strong> Engelse<br />
Reg is dat <strong>die</strong> optrede <strong>van</strong> Staatsorgane <strong>die</strong> Kroon as prinsipaal kan bind?<br />
In <strong>die</strong> onlangse beslissing <strong>van</strong> Marubeni Hong Kong and South China Limited<br />
v Government of Mangolia het <strong>die</strong> hof, onder andere, met beroep op <strong>die</strong><br />
368 1948(2) ALL ER by 770(H).<br />
369 1948(2) ALL ER by 770(H). Sien ook Falmouth Boat Construction v Howell 1950(1) ALL ER CA 538 waar Lord Denning <strong>die</strong>selfde beginsel soos volg<br />
bewoord:“Whenever government officers, in their dealing with a subject, take on themselves to assume authority in a matter with which the subject is<br />
concerned, he is entitled to rely on their having the authority which they assume. He does not know, and cannot be expected to know, the limits of their<br />
authority and he ought not to suffer if they exceed it.” By 542 (H). Hy verwys na sy uitspraak in Robertson v Minister of Pensions 1948(2) ALL ER 767;<br />
1949 KB 227; 1949 LJR 323.<br />
370 2004 EWHC 472; Paragraaf 98 2004(2) Lloyd’s Rep 198.