Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

140
Die billikheidsgevoel dui aan dat Hugo se geval uniek is en in isolasie beskou moet
word. Die minderjarige kind se moeder is oorlede en hy het geen ouer gehad om
hom te versorg nie. Hoekom kan kwytskelding nie ook aan Hugo op grond van sy
eie aansoek verleen word nie, of moes hy slegs ander administratiewe kanale
gevolg het om kwytskelding te geniet? Hoekom moet die sosiale aspek, die groter
geheel van gevangenes in die tronk en hulle vrylating as groep aangewend word om
te bevind dat diskriminasie wel billik is?
Myns insiens moes die hof bepaal het dat die diskriminasie teenoor Hugo, op grond
van die meriete van sy aansoek wel onbillik was en dat die hof moes gelas dat sy
aansoek op meriete vir kwytskelding na die President verwys moes word.
Die idee wat uit dié hofsaak na vore kom, is dat wanneer daar met prerogatiewe van
die President gewerk word, en daar bevind moet word of die uitvoering van sy
funksie (kwytskelding) onkonstitusioneel was, dit nie met dieselfde mate van
noukeurige ondersoek gepaard gaan in vergelyking met ander owerheidsoptrede
nie. Kan die rede hiervoor gevind word in die historiese agtergrond van die spreuk :
“The King can do no wrong?”. Die uitoefening van die funksies van die President is
nie in die verlede veel aangeval nie, behalwe op ʼn politieke grondslag, soos met die
UDM-saak.
Regter Goldstone maak tog self die bewering :
“The pardoning power in the interim Constitution ... (is) ... granted to the
President to determine when, in his view, the public welfare will be better
served by granting a remission of sentence or some other form of pardon.” 300
Op welke grondslag sal die toepassing van die prerogatief, naamlik kwytskelding,
nou werklik tot voordeel van die openbare welsyn wees? Die individu word slegs
benadeel en die groep bevoordeel. Wat is daar nou werklik deur hierdie
litigasieproses bereik, behalwe om grootliks regsonsekerheid aan die hand te bring
en vir die regspraktisyn te bewys dat alles wat in teorie bestaan, geheel en al nie in
die praktyk toepassing vind nie?!
Die groot voordeel is egter dat die owerheidsorgaan ʼn les hieruit moet leer, en dit is
om nie soos in die verlede uitvoering aan wetgewing te gee sonder om met die
nodige omsigtigheid op te tree nie. Daarmee word nie gesê dat die
owerheidsorgaan elke probleemsituasie wat dalk kan ontstaan, voor die tyd moet
antisipeer nie.
Die Konstitusionele Hof was versigtig om nie in te meng met die uitoefening van die
kwytskeldingsbevoegdheid van die Staatspresident nie. Hy bevind wel dat daar
300 Hugo--saak 1997(4) SA 1 (CC) Paragraaf 44.