Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat
115 Konstitusionele reg hou hom besig met die skepping van ʼn regering, terwyl administratiefreg betrokke is by die administrasie van die regering. 3. ADMINISTRATIEWE GEREGTIGHEID Hoe pas administratiewe geregtigheid in by die Grondwet en die administratiefreg? Burns laat haar soos volg uit oor die aspek van administratiewe geregtigheid : “One of the main reasons for the constitutional protection of the right to just administrative action can be traced back to the former ‘apartheid’ days when a powerful executive and administrative bureaucracy exerted a strong influence on individual lives. Legislative and administrative measures were used to implement the policy of the day and contraventions of the measures were dealt with swiftly and efficiently. The administrative justice clause serves to protect the individual from administrative abuse by ensuring that all administrative action is lawful (in that it is correctly performed) and that it adheres to certain standards of reasonableness and substantive and procedural fairness. The requirement that reasons must be provided for administrative action will go a long way towards ensuring administrative accountability, openness and transparency in government, since decisions taken by the administration which affect rights will have to be based on reasons which can be legally substantiated, or face the possibility of judicial review.” 264 Streng gesproke kry administratiewe geregtigheid sy ontstaan van die nie-judisiële komponent van die regering, veral staatsdepartemente, statutêre tribunale, rade, ens. Die begrip "administratiewe geregtigheid” is van relatiewe onlangse oorsprong in Suid- Afrika. Die 1983-Grondwet bevat ook nie ʼn klousule wat verwys na administratiewe geregtigheid nie. Hoewel daar geen direkte vermelding gemaak word van die begrip “administratiewe geregtigheid” nie, moet dit nie uit die oog verloor word nie dat ʼn sisteem van administratiewe geregtigheid wel bestaan het. Deur interne kontrolemaatreëls was dit nog altyd deel van die Suid-Afrikaanse administratiefreg. Geregtigheid is in die verlede steeds bevorder deur die toepassing van die reëls van natuurlike geregtigheid. Boulle265 is van mening dat administratiewe geregtigheid in sowel ʼn prosedurele as ʼn substantiewe sin verstaan moet word. Prosedureel sal administratiewe geregtigheid reëls van billikheid of die nakoming van die reëls van natuurlike geregtigheid omvat (analoog aan die beginsel van "due process" in die Amerikaanse Reg). In die substantiewe sin het 264 Burns, 1999:125. 265 Boulle, 1986:136.
116 administratiewe geregtigheid te doen met die billikheid en rasionaliteit van ʼn uitslag, soos gesien volgens die persepsies van ʼn individu of die gemeenskap. 266 In ʼn artikel geskryf voor die promulgasie van die Interim-Grondwet, het Boulle die volgende definisie vir administratiewe geregtigheid daargestel : “Administrative justice denotes a system of public administration which upholds principles of fairness, reasonableness, equality, propriety and proportionality. These principles can be advanced through mechanisms of accountability and control, review and supervision, openness and consultation.” 267 Administratiewe geregtigheid word meer toeganklik gemaak vir diegene wat nadelig geraak word deur besluite van openbare liggame. Die benadeeldes het dan die geleentheid om deur finansiële vermoëns en prosedurele bekendheid en inligting, die beginsels van administratiewe geregtigheid af te dwing gedurende die besluitnemingsproses, of wanneer besluite klaar geneem is. Hierdie aspek is dan meer as die siening van administratiewe geregtigheid as blote abstrakte administratiewe norme, aangesien daar dan meer gekonsentreer word op die praktiese uitvoerbaarheid van die norme. In die breë gesien, verseker die toeganklikheid tot administratiewe geregtigheid ʼn reaktiewe, verantwoordelike en verantwoordbare sisteem van publieke administrasie. In die huidige Suid-Afrikaanse konteks moet hierdie begrip van administratiewe geregtigheid beskou word in die wyer konteks van pogings om demokratiese konstitusionalisme te verkry om sodoende ook die regsisteem te hervorm. Daar kan ook met Boulle saamgestem word dat dit wyd aanvaar word dat politieke en administratiewe prosesse, eerder as die howe, die kernpunt moet vorm om publieke administrasie meer verantwoordbaar te maak. 268 Baxter stel die beginsels van natuurlike geregtigheid gelyk aan die verpligting om billik op te tree. Hy is van oordeel dat sowel die reëls van natuurlike geregtigheid as die verpligting om billik op te tree deur prosedure beperk moet word. Die beginsels moet nie uitgebrei word na die wesentlikheid van die besluit nie, aangesien dit die begrip “billikheid” met “redelikheid” sal verwar. Die “equity”-beginsel het deur die eeue heen ʼn basis vir owerheidsoptrede daargestel. Die toepassing van die “equity”-beginsel het ook ʼn invloed op die individu gehad. Administratiefreg moet egter nie gesien word as ʼn geïsoleerde kader van die publiekreg nie. Die algemene beginsels onderliggend aan die administratiefreg word nog steeds afgelei van konstitusionele reg. 266 Boulle, 1986:137. 267 Boulle, 1993:138. 268 Boulle, 1993:139.
- Page 75 and 76: “Lord Reid cleared away the ticke
- Page 77 and 78: verband met die prosedureel regverd
- Page 79 and 80: Binne Suid-Afrikaanse konteks stel
- Page 81 and 82: 154 Carpenter, 1990:59. 155 Grogan,
- Page 83 and 84: 158 Raath, 1993:99. 159 Grogan, 199
- Page 85 and 86: English Dictionary lists seven majo
- Page 87 and 88: onredelik genoeg was om op gronde v
- Page 89 and 90: esondere verdeeldheid tot gevolg ge
- Page 91 and 92: gestel kan word. 180 Alhoewel ons r
- Page 93 and 94: 190 Soos aangehaal deur Barrie, 198
- Page 95 and 96: 194 Wiechers, 1967:325. 195 Chaskal
- Page 97 and 98: 197 Sien Wiechers, 1984:330. onder
- Page 99 and 100: en The issue is whether we can reta
- Page 101 and 102: 206 Wiechers, 1993: 262. Daar kan m
- Page 103 and 104: Afdeling D Hoofstuk 1 ADMINISTRATIE
- Page 105 and 106: sedert die Tweede Wêreldoorlog wel
- Page 107 and 108: 212 Boulle et al, 1989:174. 213 196
- Page 109 and 110: largely the creation of administrat
- Page 111 and 112: 100 omdat die hersieningsbevoegdhei
- Page 113 and 114: 102 wees. Indien dit nie die geval
- Page 115 and 116: 238 Govender, 1993:179. and maintai
- Page 117 and 118: 106 Bophuthatswana-howe krag en bet
- Page 119 and 120: 251 Nichol en Bell, 1997:6. assembl
- Page 121 and 122: not to avoid the influence of one
- Page 123 and 124: 112 Die huidige Finale-Grondwet bes
- Page 125: “Volgens my mening kan die admini
- Page 129 and 130: 118 openbare aksie binne ʼn bepaald
- Page 131 and 132: 120 Administratiewe Geregtigheid sa
- Page 133 and 134: of haar regte of belange raak, tens
- Page 135 and 136: “... is the power which under the
- Page 137 and 138: 126 wetgewende organe ingelyks teen
- Page 139 and 140: 128 getoets word aan die hand van d
- Page 141 and 142: 130 Wat is die siening van ons skry
- Page 143 and 144: 132 self die kommissie aan te stel
- Page 145 and 146: 292 2002(1) SA 204 (CPD) by 6. “N
- Page 147 and 148: 136 Kaap te vermoor. Dit het tot ʼn
- Page 149 and 150: Stawing hiervoor word in sy gevolgt
- Page 151 and 152: 140 Die billikheidsgevoel dui aan d
- Page 153 and 154: 142 funksies en bevoegdhede wat aan
- Page 155 and 156: The President’s conduct is constr
- Page 157 and 158: Hoofstuk 4 DIE IMPAK VAN DIE PUBLIE
- Page 159 and 160: That you need me? If, it’s a thri
- Page 161 and 162: 150 vind dan ook direkte toepassing
- Page 163 and 164: 152 alle reg, is dit ook van toepas
- Page 165 and 166: 154 Die grootste probleem rakende h
- Page 167 and 168: 156 Dit is duidelik dat die aandste
- Page 169 and 170: 158 owerheidsorgaan benadeel is nie
- Page 171 and 172: 160 maar slegs gevind word in die o
- Page 173 and 174: 162 waar dit die ongebonde uitoefen
- Page 175 and 176: 164 (c) Die feit dat die tenderraad
115<br />
Konstitusionele reg hou hom besig met <strong>die</strong> skepping <strong>van</strong> ʼn regering, terwyl<br />
administratiefreg betrokke is by <strong>die</strong> administrasie <strong>van</strong> <strong>die</strong> regering.<br />
3. ADMINISTRATIEWE GEREGTIGHEID<br />
Hoe pas administratiewe geregtigheid in by <strong>die</strong> Grondwet en <strong>die</strong> administratiefreg?<br />
Burns laat haar soos volg uit oor <strong>die</strong> aspek <strong>van</strong> administratiewe geregtigheid :<br />
“One of the main reasons for the constitutional protection of the right to just<br />
administrative action can be traced back to the former ‘apartheid’ days when a<br />
powerful executive and administrative bureaucracy exerted a strong influence on<br />
individual lives. Legislative and administrative measures were used to implement the<br />
policy of the day and contraventions of the measures were dealt with swiftly and<br />
efficiently.<br />
The administrative justice clause serves to protect the individual from administrative<br />
abuse by ensuring that all administrative action is lawful (in that it is correctly<br />
performed) and that it adheres to certain standards of reasonableness and substantive<br />
and procedural fairness. The requirement that reasons must be provided for<br />
administrative action will go a long way towards ensuring administrative accountability,<br />
openness and transparency in government, since decisions taken by the<br />
administration which affect rights will have to be based on reasons which can be<br />
legally substantiated, or face the possibility of judicial review.” 264<br />
Streng gesproke kry administratiewe geregtigheid sy ontstaan <strong>van</strong> <strong>die</strong> nie-judisiële<br />
komponent <strong>van</strong> <strong>die</strong> regering, veral staatsdepartemente, statutêre tribunale, rade, ens.<br />
Die begrip "administratiewe geregtigheid” is <strong>van</strong> relatiewe onlangse oorsprong in Suid-<br />
Afrika. Die 1983-Grondwet bevat ook nie ʼn klousule wat verwys na administratiewe<br />
geregtigheid nie. Hoewel daar geen direkte vermelding gemaak word <strong>van</strong> <strong>die</strong> begrip<br />
“administratiewe geregtigheid” nie, moet dit nie uit <strong>die</strong> oog verloor word nie dat ʼn sisteem<br />
<strong>van</strong> administratiewe geregtigheid wel bestaan het. Deur interne kontrolemaatreëls was dit<br />
nog altyd deel <strong>van</strong> <strong>die</strong> Suid-Afrikaanse administratiefreg. Geregtigheid is in <strong>die</strong> verlede<br />
steeds bevorder deur <strong>die</strong> toepassing <strong>van</strong> <strong>die</strong> reëls <strong>van</strong> natuurlike geregtigheid.<br />
Boulle265 is <strong>van</strong> mening dat administratiewe geregtigheid in sowel ʼn prosedurele as ʼn<br />
substantiewe sin verstaan moet word. Prosedureel sal administratiewe geregtigheid reëls<br />
<strong>van</strong> billikheid of <strong>die</strong> nakoming <strong>van</strong> <strong>die</strong> reëls <strong>van</strong> natuurlike geregtigheid omvat (analoog<br />
aan <strong>die</strong> beginsel <strong>van</strong> "due process" in <strong>die</strong> Amerikaanse Reg). In <strong>die</strong> substantiewe sin het<br />
264 Burns, 1999:125.<br />
265 Boulle, 1986:136.