Tjaart Jurgens Maré Doctor Legum Universiteit van die Vrystaat

Afdeling A
ALGEMENE OORSIG
In die regsfilosofiese literatuur word geregtigheid oorwegend as ʼn wye konsep gesien. Volgens
Derrida omvat geregtigheid alles wat met die verhouding tot andere te make het. Hy verwys
uitdruklik na die wyer aspekte daarvan :
“Justice, if it has to do with the other, with the infinite distance of the other is always unequal
to the other, is always incalculable. You cannot calculate justice. Levinas says somewhere
that the definition of justice – which is very minimal, but which I love, which I think is really
rigorous, is that justice is the relation to the other. That is all. Once you relate to the other as
the other, then something incalculable comes on the scene, something which cannot be
reduced to the law or to the history of legal structures.” 1
Tereg is Strauss van mening dat Derrida te kort skiet om die begrip “geregtigheid” ten volle as ʼn
dieperliggende aspek van die juridiese te verstaan. Die geregtigheidsbegrip omvat reeds die
verwysing na die ander (“the other”) terwyl die samestellende bedoeling van die juridiese begrip
reeds die teruggawe behels van wat wederregtelik van ʼn ander ontneem is. Dit is die
kernbedoeling van retribusie, of te wel teruggawe. 2
Met verwysing na administratiewe geregtigheid as synde ʼn afdeling van geregtigheid in die
algemeen in aansluiting tot die juridiese fasette van geregtigheid, kan die benadering van Boulle
as vertrekpunt geneem word. Hy stel dit soos volg :
“Administrative justice denotes a system of public administration, which upholds principles of
fairness, reasonableness, equality, propriety and proportionality.” 3
Hierdie geregtigheidsbeginsels kan slegs bevorder word deur meganismes van toerekenbaarheid
en kontrole, hersiening en toesighouding, openlikheid en konsultasie daar te stel.
Een van die groot struikelblokke in die bevordering van geregtigheid in die administratiefreg in die
verlede was die feit dat administratiewe geregtigheid nie ten volle vir die publiek toeganklik was
nie. Die publiek moes die geleentheid gebied word om deel te neem aan die wetgewende
proses, om inligting te kan bekom vanaf staatsinstellings, wanneer besluite bevraagteken word,
en om die geregtigheidsbeginsels te kan afdwing.
Administratiewe geregtigheid moet nie net gesien word as ʼn stel abstrakte administratiewe norme
nie. ʼn Verskuiwing moet plaasvind van ʼn blote konsepsie van administratiewe geregtigheid na
die praktiese uitvoerbaarheid van die begrip “geregtigheid”. Breër gesien, behels toegang tot
administratiewe geregtigheid ʼn antwoordende, verantwoordelike en toerekenbare sisteem van
1 Derrida, 1997:17-18.
2 Strauss, 1999:232.
3 Boulle, 1993:138.
1