Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Pieter van Zyl<br />
Landboudienste<br />
Graankrisis:<br />
maak vernuwende planne<br />
Die graanbedryf in Suid-Afrika beleef een van sy grootste uitdagings nog. Hoe gaan<br />
die bedryf die uitdagings in geleenthede omskep? Pieter van Zyl van Senwes<br />
Landboudienste ontleed navorsingsdata wat in die Noord-Vrystaat ingewin is om te<br />
bepaal op watter standaard boere hul boerderye bestuur.<br />
Gegewe die verwagte groot oes en<br />
die groot oordragvoorraad, sal mieliepry<strong>se</strong><br />
neig om die volgende twee tot<br />
drie jaar redelik laag te bly, tensy iets<br />
onvoorsiens gebeur. Wat staan die<br />
individuele produ<strong>se</strong>nt te doen? Teen<br />
die heer<strong>se</strong>nde mieliepry<strong>se</strong> maak top<br />
boere op goeie grond nie eens ‘n<br />
wins nie. Gelukkig beteken dit dat<br />
finansierders nie geld sal kan uitleen<br />
vir plantdoeleindes nie. Finansierders<br />
sal wel geld kan uitleen om mielies te<br />
koop. Dit is uiteraard goedkoper om<br />
mielies te koop as om dit te produ<strong>se</strong>er.<br />
Wat kan oor tyd gedoen word om<br />
die mielieprysrisiko beter te bestuur,<br />
koste te verlaag en opbrengste te ver-<br />
16 Senwester, Julie 2005<br />
hoog? Die volgende grafieke vanuit<br />
studiegroepdata word gebruik ter<br />
ondersteuning van die gevolgtrekking<br />
dat daar boere is wat <strong>se</strong>kere<br />
fa<strong>se</strong>tte van hul boerdery goed onder<br />
beheer het, terwyl ander weer minder<br />
goed vaar.<br />
Diversifi<strong>se</strong>er versus<br />
spesiali<strong>se</strong>er<br />
Uit Figuur 1 is dit duidelik dat 26 van<br />
die 33 medewerkers (80%) <strong>se</strong> graaninkomste<br />
meer as 90% van hul totale<br />
boerdery-inkomste uitmaak. Heelwat<br />
medewerkers is dus grootliks afhanklik<br />
van graan, hoofsaaklik mielies, om<br />
inkomste te genereer. Die vier medewerkers<br />
heel links in die figuur het<br />
Figuur 1: Graaninkomste as per<strong>se</strong>ntasie van totale inkomste gedurende 2003/2004<br />
in die Noord-Vrystaat.<br />
Figuur 2: Gemiddelde boerprys per ton mielies in die Noordwes-Vrystaat.<br />
behalwe graan geen ander boerderyinkomste<br />
nie. Medewerkers 27 tot 33<br />
het almal weer relatief groot vleisbeesvertakkings.<br />
Laasgenoemde <strong>se</strong><br />
veevertakkings sal vanjaar, siende dat<br />
graanpry<strong>se</strong> laag is, tot hulle redding<br />
kom. Vleispry<strong>se</strong> is redelik goed en<br />
kan vir ‘n goeie inkomste uit die veevertakking<br />
sorg.<br />
Medewerkers wat hoofsaaklik<br />
staatmaak op hulle graanvertakking<br />
om inkomste te genereer, is nie noodwendig<br />
verkeerd geposisioneer nie.<br />
Enkele van hulle kan as spesialis<br />
mielieprodu<strong>se</strong>nte beskou word.<br />
Die volgende is kenmerke van<br />
hierdie produ<strong>se</strong>nte: hulle maak<br />
gebruik van presisieboerdery tegnieke,<br />
hul uitgawe-items is onder<br />
beheer, oorlêstel<strong>se</strong>ls word toegepas<br />
en hulle graanprysbestuur is bo<br />
gemiddeld. Die vorige twee jaar kon<br />
hulle goeie winste reali<strong>se</strong>er en ook<br />
genoeg re<strong>se</strong>rwes wegbêre vir ‘n<br />
moeilike jaar soos vanjaar. Doen<br />
eerder bestaande dinge beter voordat<br />
gediversifi<strong>se</strong>er word. Dit kos tyd<br />
en geld en is in elk geval nou te laat<br />
om te wil diversifi<strong>se</strong>er.<br />
Graanprysbestuur<br />
Die gemiddelde graanprodu<strong>se</strong>nt is<br />
nie op sy gemak met graanprysbestuur<br />
nie. In Figuur 2 word medewerkers<br />
<strong>se</strong> gemiddelde netto mielieprys<br />
(boerprys) soos gereali<strong>se</strong>er oor twee<br />
<strong>se</strong>isoene weergegee. Medewerkers<br />
<strong>se</strong> gemiddelde pry<strong>se</strong> is van hoog na<br />
laag gerangskik. Medewerker 1 van<br />
2002/2003 is nie noodwendig medewerker<br />
1 van 2003/2004 nie. Dit is duidelik<br />
dat groot variasies in gereali<strong>se</strong>erde<br />
mieliepry<strong>se</strong> voorkom. Die verskil<br />
tus<strong>se</strong>n elke jaar <strong>se</strong> hoogste en<br />
laagste netto mielieprys is onderskeidelik<br />
R611/ton en R304/ton vir
Change language