Brussel - Open Universiteit Nederland

Het werkboek-bronnenmateriaalmodel
Het didactisch principe van geleide zelfontdekking vormt de grondslag van het
werkboek-bronnenmateriaalmodel. Het werkboek biedt studenten de gelegenheid
ervaring op te doen met het proces van wetenschappelijke kennisverwerving.
In de bronnen vinden zij het materiaal dat bij deze kennisverwerving van
belang is. Bronnen zijn bijvoorbeeld (fragmenten uit) studieboeken, tijdschriftartikelen,
onderzoeksrapporten, processtukken of filmfragmenten. De bronnen
zijn deels fysiek in de cursus beschikbaar, deels moet de student er ook zelf
naar op zoek gaan. Vanuit het werkboek worden de studenten naar de bronnen
geleid en er doorheen gevoerd. Het werkboek lijkt qua opzet op het leereenhedenmodel.
Het bevat een introductie, een aantal eenheden en een eindtoets.
Maar met deze uiterlijke overeenkomst houdt de vergelijking op. In de eenheden
wordt niet ge pro beerd om een hoeveelheid kennis en inzicht zo duidelijk
en zo efficiënt moge lijk te presenteren, maar worden studenten begeleid in het
proces van wetenschappelijke kennisverwerving en -verwerking. Het werkboek
geeft de studenten richtlijnen over welke stappen genomen worden bij het
verzamelen en analyseren van materiaal en zet hen via opdrachten aan om zelf
origineel bronmateriaal te bestuderen en te analyseren. Uiteraard wordt er een
uitgebreide bespreking of terugkoppeling gegeven bij de opdrachten.
Variatie op didactische modellen
In de beginjaren van de Open Universiteit was schriftelijk materiaal het belangrijkste
medium. In aanvulling daarop werd audio- en videomateriaal ingezet.
In de loop van de tijd zijn de mogelijkheden die de computer biedt steeds belang -
rijker geworden. Daarnaast zorgen begeleiders in studiecentra voor groepsbijeen
kom sten en individuele advisering waar dat nodig is. Voor elke cursus streven
de ont wikkelaars naar de optimale mix van de genoemde media.
Met de voortschrijdende ontwikkeling van didactische inzichten en ook de snelle
ontwikkeling op technologisch gebied hebben zich nieuwe mogelijkheden
aangediend om invulling te geven aan de didactische functies. Daarmee hebben
ook nieuwe cursusmodellen in vele varianten hun intrede gedaan. Elders in dit
boek zijn hiervan beschrijvingen of voorbeelden te vinden. Hier volstaan we met
de beknopte aanduiding van een aantal varianten:
- Cursussen waarbij een tekstboek of bronnenmateriaal gecombineerd wordt
met een elektronisch werkboek. Het werkboek is bij deze cursussen niet in
schriftelijke vorm beschikbaar, maar alleen via de elektronische leeromgeving
Studienet. De werkboeken kunnen gemakkelijk up-to-date gehouden worden
en de uitlevering van bijvoorbeeld videomateriaal vindt niet meer plaats via
dvd’s, maar streaming via internet. Deze variant is steeds meer in gebruik.
De hele masteropleiding Onderwijswetenschappen is bijvoorbeeld zo opgezet.
- Competentiegerichte cursussen, met als voorbeeld de onderzoekspractica
van de opleiding Psychologie. Omdat statistiek een traditioneel struikelblok
is, heeft de opleiding Psychologie ervoor gekozen om het statistiekonderwijs
Een leven lang eigenwijs studeren 41