Brussel - Open Universiteit Nederland

2
De cursus en didactische modellen
Gerard van den Boom en Kathleen Schlusmans
De eenheid waarin studenten het onderwijs van de Open Universiteit Nederland
bestellen, betalen en bestuderen is de cursus. Elke cursus schotelt studenten
een samenhan gend geheel van leerstof voor en leidt - bij voldoende
resultaat op een afsluitende opdracht of tentamen - tot een certificaat. Elke
cursus is zelfstandig te bestuderen en is tegelijkertijd een bouwsteen voor
grotere programma’s. De vraag die in dit hoofdstuk centraal staat, is: hoe zien
de cursussen van de Open Universiteit er uit en waarom is dat zo?
Didactische functies
In regulier contactonderwijs vinden het geven van onderwijs door een docent
en het krijgen van onderwijs door een leerling of student gelijktijdig en op
één plek plaats. Een rooster of planning zorgt ervoor dat zaken planmatig en
gestructureerd verlopen. Pauzes zijn ingepland. Docenten vertellen verhalen,
leggen leerstof uit en stellen vragen. Ze geven beurten om na te gaan of het
behandelde is begrepen en onthouden. Leerlingen of studenten kunnen vragen
stellen en als de stof erom vraagt, kan samenwerken direct georganiseerd
worden. Vaak wordt dan in groepjes aan een taak gewerkt. Contactonderwijs
is, afgezien van eventueel huiswerk, een synchroon proces.
In contrast hiermee is het afstandsonderwijs van de Open Universiteit te zien
als een asynchroon proces. Bij cursussen van de Open Universiteit schrijven
docenten hun verhalen, uitleg en vragen op. Het verzorgen van onderwijs
vindt voor een groot deel plaats tijdens de ontwikkeling en productie van het
onderwijsmateriaal, terwijl de bestudering van het materiaal later en op een
andere plek gebeurt. Afgezien van eventuele incidentele contactmomenten
van studenten met docenten is de uitvoering van het onderwijs gescheiden
van de voorbereiding ervan. Die uitvoering gebeurt in de vorm van zelfstudie.
Het voordeel daarvan is dat de studenten de vrijheid hebben om zelf te
bepalen waar, wanneer en hoe snel zij studeren. Een bijkomend nadeel is dat
er geen directe interactie tussen onderwijsgever en student is, en de docent
dus ook niet direct kan inspelen op de reacties van de studenten.
Een leven lang eigenwijs studeren 35