Bijlage: acta-1981.pdf - Kerkrecht

U verstaat: Hier kun je niet zeggen: „Dit is van ondergeschikte betekenis". Ik heb al gezegd, dat het hier om
belangrijke dingen gaat. Door het besluit van de synode van Groningen-Zuid ontstaat er een vakature, die
voorziening behoeft. Dringende voorziening, want de kritiek moet blijven. 't Is eveneens een voorziening, die van
de kerken offers vraagt.
Het aantal vakatures wordt met één vermeerderd. En bovendien heeft het financiële konsekwenties. Het
emeritaatsgeld zal gedurende 5 jaar uit eigen middelen betaald moeten worden. En tegelijk moet aan de opvolger
vervroegd een tractement worden uitbetaald.
Of er dus reden was om aan de kerken het recht van oordelen te geven! Toch geloof ik niet dat de kerkeraad te
vlug is geweest. Het recht van de kerken werd niet geschonden, maar volkomen gehonoreerd: door de weg, die
de deputaten-curatoren gegaan zijn.
De weg niet naar Groningen-Zuid, maar naar de kerken. Door de brief van curatoren werden alle kerken van het
besluit op de hoogte gebracht. Aan haar werd gevraagd: „Zorgt U ervoor, dat de hierdoor ontstane vakature zo
spoedig mogelijk vervuld zal worden". En waren er vragen gerezen, dezelfde deputaten hadden daarop het
antwoord kunnen geven.
Nee, ik zeg niet, dat de kerken in haar ijver voor onze Hogeschool alle konsekwenties overwogen hebben. Maar
ze zijn in haar rechten erkend. En ze hebben „ja" gezegd. Via haar meerdere vergaderingen zijn ze naar Arnhem
gegaan, die op haar beurt de toestemming van haar eigen particuliere synode vroeg.
Zó bent U hier. Als afgevaardigde van de kerken! Naar de orde van de kerken! Zo mag ik in U die kerken hier
begroeten!
En ik voeg er aan toe, dat ik dit met vreugde doe.
Allereerst vanwege het feit, dat dit mogelijk is. We zijn als Kerk van Arnhem de laatste jaren rijk gezegend.
Waren er vroeger in dit gebouw slechts twee kleine lokalen, die reeds voor ons eigen werk onvoldoende waren,
vandaag mogen we over ruimten beschikken, waarin we niet slechts U, maar ook een gewone synode ontvangen
kunnen. Ik zeg dit niet met trots, hoewel: We zijn hier in Arnhem trots op ons gebouw. Maar daarin overheerst
de dank jegens de Koning van de Kerk, die het kleine begin bij de Vrijmaking zo heeft willen zegenen, dat we niet
alleen een geweldige groei, maar bovendien een gebouw ontvingen, waarin we zelf alles kunnen doen en ook de
kerken van dienst kunnen zijn.
En vooral dit laatste maakt deze dag rijk voor ons. Want het gaat vandaag om onze Theologische Hogeschool.
Welnu, wie tot dusver Arnhem met die school verbond, moest onmiddellijk denken aan 1902. Wat hadden de
wolken zich boven de school samengepakt, toen op vrijdag 29 augustus van dat jaar het voorstel van Prof. dr. H.
Bavinck en de zijnen met 25 tegen 13 stemmen aanvaard en dat van ds. T. Bos met dezelfde
stemmenverhouding verworpen werd. Ik zeg niet, dat door de aanvaarding van het tweede voorstel de School
gered was geweest, ds. J. van Raalte heeft ons anders doen zien. Maar door het eerste was op die augustusdag
onze Hogeschool in feite School der kerken àf geworden. Het recht om een hoogleraar te benoemen werd in de
handen van de hoogleraren gelegd. En de kerken werden op een zijspoor gezet.
Wanneer, zo lezen we,
„in eene vacature moet voorzien worden, zal de Theologische Faculteit eene voordracht van één of meer
personen indienen bij de Curatoren der Kerken. Indien minstens twee derden van deze Curatoren tegen
de voordracht geen bezwaar hebben, gaan zij tot benoeming over, en wordt deze benoeming vanwege de
Kerken door de Directeuren der Vereeniging voor Hooger Onderwijs gevolgd. Indien drie of meer leden
van het Curatorium der Kerken zich met de voordracht der Theologische Faculteit niet kunnen vereenigen,
zijn zij verplicht eene Generale Synode te laten samenroepen, die binnen de tijd van één jaar vergadert en
de zaak der benoeming tot beslissing brengt".
(Acta Generale Synode 1902, bijlage BB 1)
Inderdaad werd nog diezelfde dag met 23-17 stemmen de motie van ds. B. van Schelven aanvaard, waardoor
terwille van de rust en de vrede van de kerken niet tot uitvoering werd overgegaan. (Acts art. 127)
Maar wat de bedoeling van de meerderheid was bleek duidelijk, toen op 5 september aan de curatoren werd
opgedragen, „datgene te doen, wat in de tegenwoordige omstandigheden tot handhaving van de Theologische
School vereischt wordt". (Acta artikel 208)
Het recht van de School op een zelfstandig bestaan werd door de synode pertinent ontkend. Rechtens was ze
met de Theologische Faculteit van de Vrije Universiteit verenigd. Feitelijk werd ze nog geduld. Welnu, wanneer U
tegen deze achtergrond Uw aanwezigheid zet in dit prachtige kerkgebouw, dan zult u verstaan, hoe groot de
vreugde is, dat ik U hier als afgevaardigde van de kerken begroeten mag. Want duidelijk daaruit blijkt toch, hoe
waar het is, wat in datzelfde 1902 door ds. G. Elzinga geschreven werd en waarmee later onze huidige
dogmaticus zijn bijdrage in het gedenkboek: „Tot prediking van het Woord des geloofs" besloot:
„Maar de HEERS regeert Als Hij afbreekt, wie zal dan bouwen? Maar als Hij bouwt, wiezal dan terneder
werpen?"
Ja inderdaad, Hij bouwt!
Wij hebben dat in Arnhem na de Vrijmaking gezien: in de groei van de gemeente; in de gave van dit gebouw; in
de restauratie en vernieuwing van dit gebouw.
Hij bouwt! We zien dat ook in Uw samenzijn hier. Wat men beraamd had, heeft Hij doen mislukken. In Kampen
staat nog steeds de School der Kerken.
Daarom bent U hier.