Bijlage: acta-1981.pdf - Kerkrecht

Ik zeg het alleen tot roem van Gods genade, die sinds de opening van de School der kerken op 6 december 1854,
dus aan het eind van dit jaar reeds gedurende 125 jaar, ervoor gezorgd heeft, dat zij dezelfde gebleven is. Dank
zij die genade mag zij nog altijd zijn de school van „de zonen der Scheiding", die naar een woord van Prof. H. J.
Schilder in 1955:
„het hart zoeken van hen, die leiding geven aan de afval van het geloof in de Schriften naar de oude
confessie, „zonen der Scheiding", die zich niet schromen de groten der wetenschappelijke aarde aan te
spreken en de Naam Gods in concrete verbanden te belijden voor de oren der wereld".
Daardoor kan ik ook met een geringe wijziging hier het woord van Prof. Helenius de Cock herhalen, gesproken op
10 december 1879 en door Prof. dr. C. Trimp bij de viering van het eeuwfeest van het Kamper studentencorps
„Fides Quadrat Intellectum" geciteerd in de Almanak 1963 van dit Corps:
„Diep te beklagen voorzeker zouden wij zijn en te betreuren zou het wezen voor School en Kerk beide,
indien wij niet met de tijd hadden meegeleefd, indien wij vreemd waren gebleven van de strijd op
theologisch en godsdienstig gebied gestreden. Maar niet te betreuren is het dat dezelfde belijdenis" - nu
bijna 125 - „jaren wordt vastgehouden, indien zij de belijdenis der waarheid is."
In dat licht bezien hebben de deputaten-curatoren dan ook terecht aan de kerken geschreven het voor de goede
voortgang in de aangelegen vakken niet verantwoord te achten, „dat de aanwijzing van een opvolger eerst in
1981 zal plaats vinden. Op grond onder meer van de overweging, dat het onderwijs in alle onderdelen van de
opleiding tot de dienst des Woords zo regelmatig voortgang dient te hebben, zijn deputaten-curatoren van
oordeel, dat een eerdere benoeming van een opvolger dringend gewenst, ja noodzakelijk is".
Er is dan ook reden voor blijdschap vandaag te mogen constateren, hoe snel de kerken op deze dringende
oproep van deputaten-curatoren antwoord gegeven hebben. Ruim vier maanden na hun schrijven mag U hier
vergaderd zijn.
Met deze beperkte opdracht! Die tegelijk een geweldige is! Want de kritiek moet blijven. Daarom moet zo spoedig
mogelijk de open plaats worden bezet. Daarom is het eveneens van belang, wie straks de leerstoel van de
dogmatiek bezetten zal. Hij zal een man moeten zijn, die in staat is critisch antwoord te geven aan- maar daarin
tegelijk het hart te zoeken van- hen, die met steeds fellere kracht zich inzetten om de dogmata van de Kerk, ons
in de Schriften gegeven en daarna door de leiding van de Heilige Geest ook in de belijdenissen samengevat,
omver te rammeien. Dat maakt Uw verantwoordelijkheid groot. U zult een keuze moeten doen, waardoor onze
Hogeschool blijft, wat ze is: bolwerk van de gereformeerde theologie tot dienst aan de kerken in Nederland en de
broederschap in de wereld en tegelijk tot behoud van hen, die zich niet naar de gezonde woorden van onze Here
Jezus Christus en de leer der godsvrucht voegen.
Alleen, had dit niet anders en vlugger gekund?
U weet, hoe in de achter ons liggende maanden deze vraag aan de orde is gesteld. En wie op data let, kan
geneigd zijn de vragers in het gelijk te stellen.
Nietwaar?
De brief van deputaten-curatoren is gedateerd: 9 oktober 1978.
Slaat u daarbij de Acta op van de generale synode van Groningen-Zuid, u ontdekt dat zij vierdagen daarvoor, op
donderdag 5 oktober, gesloten werd. Waarom nu de lange weg via de kerken met extra classisvergaderingen en
buitengewone particuliere synoden naar Arnhem toe?
Het lijkt me overbodig te herhalen, wat reeds door ds. C. J. Breen in het „Gereformeerd Kerkblad voor Overijssel,
Gelderland, Utrecht en Noord-Holland" geschreven werd over de zichzelf continuerende synode van 1939, die op
eigen autoriteit een opvolger voor prof. dr. S. Greijdanus benoemde, en over de critiek van prof. dr. K. Schilder
daarop. Het is u zonder meer duidelijk, dat de synode, die een nieuwe regel stelt, niet ook tegelijk mag handelen
náár die regel. Eerst moeten de kerken oordelen óver die regel. Niet voor niets heeft de eerste hoogleraar in de
ecclesiologische vakken na de Vrijmaking op 28 januari 1946 zijn ambt aanvaard met een rede over. „De
ratificering der besluiten van meerdere vergaderingen"! En terecht heeft daarom de generale synode van
Groningen-Zuid op vrijdag 9 juni 1978 niet aan deputaten-curatoren een nieuwe opdracht gegeven, maar hen
van het door hen gevoerde beleid décharge verleend!
De zaken, die haar met betrekking tot de Theologische Hogeschool ter behandeling waren opgedragen had ze
afgewerkt.
Eerder schijnt een andere vraag recht van spreken te hebben, nl. of niet zowel door deputaten-curatoren als door
de kerkeraad van Arnhem te vlug gehandeld is. Immers, de oproep voor deze vergadering is uitgegaan op 20
december 1978, d.i. op het moment, waarop de kerkeraden zo ongeveer de Acta van de synode van
Groningen-Zuid ontvingen.
M.a.w. op het moment, waarop de kerken met het toetsen van de besluiten konden beginnen, werden zij reeds
ter synode geroepen.
Dit feit heeft de kerkeraad van Eindhoven ertoe gebracht om in de brief die u gisteravond gegeven werd voor de
toekomst tot grotere voorzichtigheid te manen. Want terwijl ook hij zelf aan het bijeenkomen van Uw vergadering
van harte had meegewerkt, kreeg hij na het lezen van de Handelingen zulke bezwaren, dat hij U zelfs in
overweging geeft om het Reglement van de Theologische Hogeschool op het punt van de emeriteringsleefdjd te
herzien.
Nu is het aan U om te besluiten, wat U met dit bezwaar wilt doen. Ik noem de brief, omdat hij in zeker opzicht
ook de kerkeraad van Arnhem raakt. Is hij als Raad van de roepende kerk te haastig geweest? Had hij op zijn
minst niet moeten wachten tot het moment, waarop de Acta verschenen waren?