Bijlage: acta-1981.pdf - Kerkrecht

10. het archief van deputaten voor correspondentie met de Hoge Overheid na hun dechargering
over te dragen aan hun opvolgers.
Noot: in deze opdracht wordt onder de Hoge Overheid verstaan: de Kroon en de Ministers (en
eventueel de staatssecretarissen).
Aanpassing aan de huidige omstandigheden leidde vooral tot een vereenvoudiging van de procedure
volgens welke mutaties in de lijst van kerken bij het Ministerie bekend worden gemaakt. In ditzelfde kader
echter zien deputaten het voorgestelde sub 3.
Dit onderdeel maakt voor het eerst mogelijk, dat deputaten zich in bepaalde gevallen eigener beweging
(dus zonder dat de Overheid erom vraagt) tot de Hoge Overheid wenden.
Deputaten hebben nota genomen van het besluit van de generale synode van Groningen-Zuid (Acta art.
84) inzake een brief van de kerken te Enschede-Oost en te Enschede-ZuidWest, waarin verzocht werd ,de
deputaten voor de correspondentie met de Hoge Overheid meer armslag en slagvaardigheid te geven en
daarom hun instructie uit te breiden als volgt: „deputaten hebben bevoegdheid in acute situaties waarin de
kerk het Woord van God aan de Overheid heeft te bedienen, zich namens de Gereformeerde Kerken in
Nederland tot de betrokken Overheidsinstanties te wenden om Hun de eis van Gods Woord voor te
houden. Van deze bevoegdheid maken deputaten gebruik, wanneer één of meer kerken daarom verzoeken
en dit verzoek naar het oordeel van deputaten op een acute situatie betrekking heeft".
De synode besloot aan dit verzoek niette voldoen, op grond van de overwegingen !
1. dat het bedienen van het Woord van God een ambtelijke opdracht is, toevertrouwd aan de
zelfstandige, plaatselijke kerken;
2. dat het zich richten tot de Overheid in acute situaties om het Woord van God aan Haar te bedienen,
tot de verantwoordelijkheid van de plaatselijke kerken behoort.
Deputaten zijn het eens met deze overwegingen.
Een andere zaak is echter, dat de punten 1 en 2 van de ontwerpinstructie alleen dan effect sorteren,
wanneer de Hoge Overheid zich met stukken of vragen richt tot de deputaten van de Gereformeerde
Kerken in Nederland. Dit nu is in de laatste jaren in het geheel niet voorgekomen en het ziet er niet naar
uit, dat dit in de toekomst wel zal gebeuren. De Overheid kent onze kerken wel, gezien de aanwezigheid
van de officiële lijst van kerken op het Ministerie van Justitie, maar bij het voorbereiden van haar
maatregelen waarschuwt noch consulteert zij onze kerken. Zij blijkt in het C.I.O. de instantie te zien, tot
wie zij zich kan wenden wanneer zij een informatie of standpuntbepaling van „de kerken" verlangt. Dit
blijkt uit het reeds in dit rapport genoemde voorbeeld sub A. 11, de consultatie betr. een evt.
zondagsrijverbod. Het blijkt ook uit het hierna nog te vermelden geval van consultatie door een
overheidsorgaan van kerkelijke en godsdienstige gemeenschappen in verband met de volkstelling. Ook in
die zaak is met het C.I.O. gesproken als de stem van „de kerken". Onze deputaten zijn er niet in
betrokken, en kunnen ook zelf, onder de bestaande bepalingen, geen initiatief nemen om gehoord te
worden.
Deputaten zijn van oordeel dat de punten 1 en 2 van de instructie gehandhaafd dienen te worden, ook al
is de huidige praktijk dat er van de Overheid geen stukken of vragen inkomen. Zij menen echter dat het
daarin opgesloten doel dichterbij gebracht wordt door toevoeging van een punt 3, waardoor zij in de
huidige omstandigheden in staat worden gesteld te reageren op Overheidsmaatregelen, voorgenomen dan
wel reeds in werking gebracht, die het leven van de kerk raken.
Een omschrijving als „het Woord van God aan de Overheid bedienen" zou hierin zeker niet passen. een
bevoegdheid om te handelen op verzoek van afzonderlijke kerken zou plaats bieden aan een oeverloos
aantal mogelijkheden om „de stem van de gezamenlijke kerken" te vragen voor wat wellicht in slechts
enkele kerken leeft, en dat zonder tijdige beoordeling door de meeste vergadering.
Deputaten hebben gedacht aan de grens, die de kerken hun meerdere vergaderingen en daarmee ook hun
deputaatschappen stellen in art. 30 K.O.: alleen kerkelijke zaken kunnen worden behandeld.
Zij hebben ook gedacht aan art. 27 K.O., waar als taak van de ambtsdragers in het einde wordt gesteld
dat zij „in de weg van gepast respect en correspondentie nastreven dat de overheid de dienst van de kerk
steeds wettig beschermt".
Dit geldt primair de plaatselijke ambtsdragers, maar ligt tevens ten grondslag aan de correspondentie van
de gezamenlijke kerken via hun generale synode en generale deputaten met de Hoge Overheid. Uitgaande
van genoemde artikelen van de Kerkorde hebben deputaten het voorstel voor punt 3 van de instructie
aldus geformuleerd: