Bijlage: acta-1981.pdf - Kerkrecht

De stift is haast versleten, de inkt verdroogd, de laatste vulling verbruikt. Het schrift heeft zijn dienst gedaan. Het
schrift van het boek van de bijbel. En dat van het boek van de regering en onderhouding van alle dingen. Het
schrift is haast klaar. En de laatste schriftgeleerde zal dan mogen zeggen: ontsla, despoot, uw slaaf thans in
vrede; het werk is klaar; mijn ogen, die wel vaak zich brandden aan uw schrift, hebben toch maar met al uw volk
daarin uw zaligheid gezien!" Zo hebt u destijds uw gedachten onder woorden gebracht („Ons Kerkblad",
Provinciaal kerkblad. Ten dienste van de Gere£Kerken Onderhoudende art. 31 K.O. in de provincie Utrecht; VIII,
nr. 18). En deze woorden zijn ons onlangs opnieuw onder het oog gebracht (Zie: Het kerkschip biedt behouden
vaart, kerkbodeartikelen uit de jaren 1947-1952; uitg. Van den Berg, Kampen, 1981, blz. 261-266). Ik meen, dat
vandaag aan deze woorden mag worden herinnerd, want hoeveel verschil er ook mag bestaan in de
omstandigheden van toen en nu, het beeld van het slijpen van het potlood, dat daardoor wel kleiner wordt, maar
steeds dienstbaar blijft, terwijl daardoor het boek van Gods geschiedenis steeds meer tot de laatste bladzijde
wordt volgeschreven, is ook nu van toepassing.
Toen de HERE in 1952 zijn schrijfstift opnieuw scherpte, heeft Hij u afgezonderd tot de geweldige taak van de
gereformeerde theologische opleiding. Dat de stift opnieuw moest worden geslepen, veroorzaakte hier op aarde
onder ons verdriet. Maar onze God zette zijn werk door naar de voltooiing toe. Hij wilde de prediking doen
voortgaan; en daarvoor wilde Hij ook de opleiding doen voortgaan. Daar heeft Hij u bij ingeschakeld.
De kerk te Utrecht zonderde u toen af voor de opleiding tot de dienst van het Woord (zoals dit thans heet in onze
kerkorde).
Ja, maar we mogen het met goed recht zo zeggen en erkennen: u bent toen, in 1952, door Gods gemeente in
Utrecht „en mitsdien door God Zelf-, tot deze bediening afgezonderd. Hij maakte Zich een nieuwe punt aan zijn
schrijfpunt. En Hij heeft het u vergund die taak te volbrengen tot uw zgn. pensioengerechtigde leeftijd toe.
Als we u en uw werk in dat licht bezien, valt het op, hoe uzelf, nu een jaar geleden uw arbeid van meer dan een
kwart-eeuw overziende, dat alles karakteristiek hebt samengevat. Voor wat betreft de door u gedoceerde stof
hebt u steeds gestreefd naar een methode waarbij de tot predikant op te leiden student „er niet om heen kon"
drie hoofdzaken te doen, nl. „zich de belijdenis zelf eigen te maken (I), het Oude Testament zelf te bestuderen
(II) en bij het een en ander de onderwerpen zelf aan te vullen (III)" (Agenda bij de studie van het Oude
Testament, Kampen, 1980, blz. 4; de daar vermelde „Introducenda" zijn gedateerd: juni 1980).
Heeft de praeses synodi gewezen op uw confessionele trouw in het kerkelijk leven, laat mij nu mogen wijzen juist
op evengelijke confessionele trouw bij uw wetenschappelijke arbeid. Bij die arbeid hebt u zich niet willen binden
aan één bepaalde werkmethode, maar liet u de methoden opzettelijk variëren (t.a.p.).
Maar grondslag was en bleef steeds de gereformeerde belijdenis. Dat was van het grootste belang, met name op
het vakgebied dat wordt bestreken door uw leerstoel. In de bijdrage van uw hand in de toch wel bijzonder voor
de Kamper studenten bestemde studiegids„ Oriëntatie in de theologieschreef u „ter inleiding": „Het „Oude"
Testament schijnt in onze tijd te worden vereerd met een nieuwe interesse. Heeft het in de geschiedenis meer
dan eens op zijn best een tweede-rangs-plaats gehad - het lijkt nu wel onder het stof vandaan te worden gehaald
en te gaan glanzen in nieuwe gloed. Is het niet vol van een naar een betere toekomst voorstuwende
geschiedenis? Kan de hedendaagse maatschappijkritiek niet terugvallen op het protest der profeten tegen sociale
misstanden? Vertolkt een boek als Prediker niet een stuk eigentijds levensgevoel? Kunnen de Psalmen niet
zomaar vertaald worden in termen van gediscrimineerde en onderdrukte groepen der wereldbevolking? En
wanneer het om studenten gaat- zijn zij niet dikwijls de „voorgangers" in velerlei strijd en actie voor een betere
samenleving; zouden juist zij niet dáárom naar dit óude materiaal grijpen in hun driftige kamp voor een nieuwe
orde? Men zou zo zeggen: de student die vandaag het Oude Testament openslaat heeft de wind mee" (blz. 21).
Tegen déze voorliefde voor het eerste en grootste deel van de Bijbel hebt u, vanwege uw confessionele
uitgangspunt en fundament, ernstig gewaarschuwd. Want wie aldus het Oude Testament zou willen lezen
ontneemt zich het rechte zicht op de wèrkelijke waarde van het Oude Testament voor alle tijden (t.a.p.).
Door Gods genade hebt u, professor Schilder, niettegenstaande alle zondig gebrek dat elk van ons altijd weer
niet-te-verontschuldigen ontsiert, op déze basis uw onderwijs mogen geven in de exegese van het Oude
Testament en aanverwante vakken. Daar zijn wij u zeer erkentelijk voor. Want slechts aldus kan men Gods
openbaring in het Oude Testament recht verstaan. Zo hebt u uw exegetische arbeid gericht op dit doel: „de
verklaring en hantering van het Oude Testament, ten dienste m.n. van de prediking van het Woord Gods in deze
tijd, gelijk in alle voorgaande tijden. Opdat „de mens" die nu leeft waarlijk worde gelegd onder beslag van het
Woord Gods. Het Woord dat het mensenkind in zijn werkelijke verlorenheid ontdekt aan zichzelf, hem bekend
maakt de heuse bevrijding, opent de enige weg tot sanering van het vergiftigde leven en op exclusieve wijze hem
vernieuwt tot medewerker aan de bouw van de nog toekomstige „stad van God en mens" (Oriëntatie, blz. 22).
Door op deze wijze de u sedert 1952 opgedragen taak te vervullen hebt u de Hogeschool en daarin de kerken die
haar onderhouden een goede dienst mogen bewijzen.
Curatoren willen dit dankbaar vermelden. En nu u met het einde van het cursusjaar waarin u de leeftijd van 65
jaar hebt bereikt ontslag uit uw dienst hebt ontvangen spreken zij gaarne de wens uit, dat onze goede God u nog
tijd en gelegenheid wil geven verder resultaat van deze arbeid vast te leggen ten dienste van de prediking van
het nabije Woord. Hij geve u ook in de tijd van uw emeritaat zijn rijke zegen, de volle vrede als die van het kind
bij zijn moeder, waarvan sprake is in „het lied der matiging" Psalm 131.
Prof. drs. H. J. Schilder ontvangt nu van de praeses gelegenheid de vergadering toe te spreken: