Een Australiër in Noorwegen - De Vluchtende Visser

Dé ROOFVIS
Een Australiër in
Noorwegen
Deel 2, landinwaarts.
Op snoek en vlagzalm in Engerdal
Na een geslaagde visserij in het fjordengebied (zie Dé Roofvis 74) zijn
Australiër Stuy Jack en Jeroen Schoondergang aan de Noors-Zweedse
grens beland, in Engerdal. Met als thuisbasis het Lunde Pensjonat van
Nederlanders Jeanette en Jan Schaaphok, gaat het tweetal de Noorse snoek en
HHoe krijg je een praatgrage Australiër
stil? Je zet hem in een auto en vertrekt
van de Noorse Fjordenkust dwars door
het land naar de Noors-Zweedse grens. Ik
vlagzalm het leven zuur maken.
heb Stuy naast me zitten. Hij is doodstil
en kijkt links, rechts, naar boven en naar
beneden. En waar hij kijkt, overal ziet hij
een overweldigende natuur. Soms trekt
hij me aan mijn mouw, als ik de auto
even moet stilzetten voor een foto. Een
andere keer schiet hij een plaatje als we
langs een afgrond scheren.
We hebben de weg langs het Geirangerfjord
gevolgd en zijn ongepland op Trollstigen
terechtgekomen, de mooiste weg
van Noorwegen en misschien wel van
Europa. “Het is als een koffietafelboek”,
zegt Stuy later. “Bij iedere bocht sla je
weer een pagina om en zie je een ander
spectaculair landschap.” De steile pieken
zijn langzamerhand overgegaan in toendra
en bos. Als we tegen de avond Lunde
De Australiër paste zich prima aan de
weersomstandigheden aan.
Pensjonat in Engerdal bereiken, hebben
we kilometers door een enorm merengebied
gereden. Het water is er dus, nu de
vis nog.
Viskamp
Het water rond Engerdal moet de Noorwegenervaring
compleet maken voor
mijn Australische vismaat. Immers, na
het zoute water gaan we ons nu storten
op stromend en stilstaand zoet water. En
terwijl we dat doen, worden we omringd
door rendiermos, dwergberken en beesten
als eland en rendier. Nederlanders
Jeanette en Jan Schaaphok zijn de ideale
gastvrouw en gastheer voor dit gebied.
Ze kennen het gebied op hun duimpje en
Jan is bovendien een begenadigd visser.
En Jan heeft nog een troefkaart in handen.
Aan ‘zijn’ meer Vurrusjøen heeft hij
een viskamp opgericht met drie traditionele
‘lavo’s’, tenten van het type waarin
Omringd door rendieren.
de Samische rendierhouders overnachten.
Iedere tent heeft vier veldbedden.
Naast de gebruikelijke benodigdheden
liggen er ook boten bij het kamp. Je stapt
dus uit je bed in de boot en zit desgewenst
in een paar tellen op het water.
Ik heb een missie bedacht voor Stuy. Op
weg naar onze stek hebben we vissoorten
vergeleken. Welke Australische soort
heeft een Europese tegenhanger? Eén
van de conclusies was dat onze snoek
een australiër in noorwegen
in gedrag en maat erg veel lijkt op de
barramundi en dan vooral de zoetwatervariant
die in grote meren wordt gevangen.
Stuy moet dus een Noorse barra aan
de vliegenhengel vangen. Uit solidariteit
heeft Jan beloofd zijn jerkbaitspullen
niet aan te raken vandaag. Hij vist ook
met de vlieg.
Voor Stuy is dit eindelijk weer een visserij
die lijkt op de thuissituatie. Na het
gepriegel met kleine vliegenhengels,
mag hij aan de slag met zwaar materiaal.
Maar hij heeft nog niet gezien waar de
snoek in hapt. De flapperende zonkerstaarten
en breed uitstaande bucktail
kost hoofdbrekens en aanpassingen.
“Gaat een snoek hier echt zijn tanden in
zetten?”
Snoek
Het wordt een taaie dag. We bevissen
prachtige oevers en waterplantenbedden.
Maar de snoek laat het afweten. Een
diepe afzink met snelzinkende lijnen levert
ook geen aanbeet op. Ondanks de verre
van ideale omstandigheden is dat een
domper, want niet lang voor onze komst
werd er behoorlijk gevangen. Dagen van
tientallen snoeken komen dan ook met
regelmaat voor op Vurrusjøen. Jan heeft
de foto’s en verslagen van klanten, die
het bewijzen. De vorige avond hebben we
de foto’s van snoekspecialisten Wilfred
van Nunen en Jeroen van Drie gezien.
Met groot kunstaas hebben zij geweldig
huisgehouden op het meer.
“Zij wel”, denk ik, na de zoveelste vruchteloze
worp. Ik duim ervoor dat dit niet
een ‘je-had-hier-vorige-week-moeten-zijnerlebnis’
wordt. Maar de omstandigheden
zijn ons niet gunstig gezind. De
In de omgeving van het pension van Jan en Jeanette is volop vlagzalm en forel te vangen.
20 21

Onmisbare vliegvishistorie in het Smith Brothers House.
wind dwarrelt en het weer slaat ieder
kwartier om. Dat maakt het moeilijk een
goede drift te maken en de worpen goed
te plaatsen.
Stuy heeft zijn tanden in zijn missie
gezet. Hij lijkt geen last te hebben van
het weer. En zijn doorzettingsvermogen
wordt beloond. Terwijl ik op vijftig
meter van zijn boot mijn lijn op lengte
breng, zie ik zijn hengel ineens diep
doorbuigen. De klap die ik daarna aan
het oppervlak zie, maakt duidelijk dat
het om een serieuze vis gaat. Stuy ‘danst’
van de ene kant naar de andere kant van
de boot. De vis neemt lijn en hij zet alle
zeilen bij. Ineens valt zijn lijn echter slap.
De haak is los en de snoek verdwenen.
Het volgende teken van leven zie ik
kort daarna bij Jan. Ook hij heeft van
de opleving gebruik gemaakt door een
Wilfred van Nunen had wel geluk.
snoek te haken. Ik zie hoe de vis in volle
glorie de lucht ingaat. Helaas is ook deze
snoek de visser te slim af.
Aan het einde van de dag likken we onze
wonden. We hebben maar één dag op
het meer en dat is jammer. Het aantal
nazwemmers achter onze streamers
maakt immers wel duidelijk dat het hier
om een topstek gaat. Zeker als ik bedenk
dat twee volledig onervaren snoekvissers
als Stuy en ik toch vis geïnteresseerd
wisten te krijgen in onze vliegen.
Even zit Stuy vast aan een snoek.
een australiër in noorwegen
Een returnmatch met de snoeken van
Vurrusjøen is gepland. Volgens Jan
breekt de beste tijd voor de vliegvisserij
op snoek in juni aan. Ik dobber dan waarschijnlijk
weer op het meer in Engerdal.
Vliegvistraditie
Vissen in Engerdal is niet alleen genieten
van de overweldigende natuur, er is ook
op cultureel-historisch gebied van alles
te beleven. Zo werd de vliegvisserij in
Noorwegen geïntroduceerd op een steenworp
afstand van het pension van Jan.
Samen met Per Roar Aarnes, vliegvisgids
en goede vriend van Jan, bezoeken we de
nederzetting van de Engelse gebroeders
Smith die in de late 19e eeuw het idee
opvatten om met de vliegenhengel naar
Noorwegen te trekken.
Het huis verkeert in slechte staat, maar
meubilair en aankleding zijn origineel.
Een monument, vinden we. En gelukkig
heeft de plaatselijke overheid dit
ook doorgekregen. Het huis wordt daarom
volledig gerenoveerd en zal in de
nabije toekomst als museum en wellicht
historisch viskamp te bezoeken zijn.
Aan de overzijde van het meer, in de
sfeervolle Galten Gård van Per Roar en
zijn vrouw Gjertrud, smeden we plannen
om de nalatenschap van de Smith
Brothers te eren. Stuy mag zijn vertrouwde
zware spullen weer opbergen.
23

Dé ROOFVIS
We gaan met droge vliegen en nimfen de
plaatselijke rivieren uitproberen.
Vlagzalm
Hoewel snoek de hoofdattractie is voor
de klanten van Jan, heeft de omgeving
op visgebied nog veel meer te bieden.
De meren bevatten een enorm bestand
aan grote marene, een familielid van de
vlagzalm. Deze vissoort biedt niet alleen
mogelijkheden voor vliegvissers, maar
ook voor witvissers. Onze aandacht gaat
echter toch vooral uit naar de ‘lady of
the stream’, de vlagzalm.
Stuy is op Tasmanië geboren en heeft in
zijn leven heel wat forellen gevangen. De
vlagzalm, die niet op het zuidelijk halfrond
is uitgezet, heeft echter een magische
klank voor hem. Nu zijn eerste missie
is mislukt, moet de tweede wel slagen.
Stuy gaat een vlagzalm vangen aan een
droge vlieg. Een missie die gemakkelijker
klinkt dan ze is. Het slechte weer van
de afgelopen dagen heeft de rivieren tot
een alarmerend hoog niveau doen zwel-
Missie geslaagd: een vlagzalm voor Stuy.
len. Stuy, die me een paar dagen geleden
nog heeft gezegd welk een intense hekel
hij heeft aan waden, mag aan de bak.
De eerste aanblik van Galtstrømmen,
de thuisrivier van Per Roar, belooft niet
veel goeds. De watermassa die traag
voorbijtrekt, is enigszins gekleurd.
Meer een rivier voor een dikke nimf,
vind ik. “Maar”, zegt Per Roar, “geef de
hoop niet op met de droge vlieg. Er zijn
zeker mogelijkheden.” Stuy heeft een
dikke hertenharen caddis aangebonden
en probeert zich nu te concentreren op
een goede drift. Lastig, zeker als het je al
moeite kost je eigen vlieg terug te vinden
op de watermassa.
Stuy’s ‘blind bat’ caddis
De vlieg die tijdens deze trip de meeste vis opleverde, hekelt de stelling dat
je als vliegvisser dicht bij de insecten moet blijven die door je prooi van het
water worden geplukt. Niemand zal ooit een zwart met roze, of fluorescerend
groene kokerjuffer op het water zien. Toch is er een logica in deze aanpak. Ten
eerste gaat het vooral bij een hoge en gekleurde rivier in de eerste plaats om
het silhouet dat de vis ziet. En dat komt redelijk overeen met het insect dat we
met deze vlieg proberen te imiteren. Bovendien is de felgekleurde vlieg prima
te volgen en dus ook goed in natuurlijke drift te houden. De naam van de vlieg
komt trouwens van mijn herhaaldelijke opmerkingen naar Stuy, dat hij als
‘blind bat’ (vrij vertaald, blinde vink) nog geen eend op het water zag zitten.
Terwijl de krachtige stroom ons onderuit
probeert te halen, kijk ik naar mijn
gelegenheidsvismaten. Ze doen hun best,
maar de vis laat het vooralsnog afweten.
Ik blijf in de buurt van Stuy, die klaagt
over de slechte zichtbaarheid van zijn
vlieg. In mijn doos vind ik een eigenaardig
bouwsel, een caddisimitatie, gebonden
in zwart hertenhaar met knalroze
accenten. Stuy fronst zijn wenkbrauwen
als hij de vlieg op de stroom laat zakken.
Ik verberg mijn twijfel over de creatie.
Opvallende vlieg
Eén ding lukt in ieder geval. De vlieg is
overduidelijk te zien. Dat maakt voor Stuy
meteen duidelijk hoe je de vlieg met een
goede ‘mend’ in het juiste spoor houdt.
En wonder boven wonder trekt deze presentatie
ook de aandacht van de plaatselijke
vlagzalmpopulatie. Met een plons
verdwijnt de opvallende creatie en zit Stuy
vast aan zijn vlagzalm. Tweede missie wel
geslaagd.
We vissen die dag tot in de avond op verschillende
rivieren. Hoewel de waterstand
het vissen lastig maakt, weten we toch genoeg
vlagzalmen te haken en te landen,
om er een leuke visserij van te maken. Voor
Stuy is het een waardige afsluiting van een
reis die voor hem toch een openbaring
was. Hij is de afgelopen weken onderge-
Haak, droge vlieg, maat 12 tot 8
Lijf: sparkle dubbing, donkergrijs
Vleugels: zwart hertenhaar met twee of drie gekleurde
haren
Thorax: zwart hertenhaar, op de muddlerwijze
gesponnen en bijgeknipt
Deze vlieg heeft een hoog drijfvermogen.
Stuy’s ‘blind bat’ caddis.
dompeld in nieuwe ervaringen en heeft
met volle teugen genoten van alles wat de
omgeving en het zoete en zoute water van
Noorwegen te bieden heeft. Daarmee is
ook de hoofdmissie van deze trip geslaagd.
We hebben een Australische visser uit zijn
natuurlijke habitat gehaald en hem een
totaal nieuwe omgeving voorgeschoteld.
Stuy heeft zich niet alleen wonderbaarlijk
aangepast, hij heeft ook mijn ogen verder
geopend voor de schoonheid van Noorwegen.
Ik moet Stuy dan ook gelijk geven
als hij tijdens de terugreis concludeert
dat Noorwegen op natuurgebied één van
mooiste landen ter wereld is.
Jeroen Schoondergang
een australiër in noorwegen
Zodra Stuy de vlieg weet te volgen, komen de
eerste aanbeten.
Reisinformatie
We verbleven tijdens dit gedeelte van onze reis in het Lunde Pensjonat in Engerdal,
van Jeanette en Jan Schaaphok. Het pension kan als thuisbasis dienen voor overnachtingen
en maaltijden. Het kan ook het vertrekpunt zijn naar het viskamp met
de lavo’s. Het pension ligt in het centrum van Engerdal.
Lunde Pensjonat, 2440 Engerdal , Noorwegen, www.lundepensjonat.com
Reisbureau De “Vluchtende” Visser biedt arrangementen op maat voor vissers die
in Engerdal op snoek en/of forel en vlagzalm willen vissen. Zowel Lunde Pensjonat
als Galten Gård van Per Roar Aarnes, zijn in het programma van De “Vluchtende”
Visser opgenomen. www.devluchtendevisser.nl
Algemene informative over reizen en omgeving in Noorwegen: Innovation Norway,
Lange Vijverberg 11, NL-2513 AC Den Haag, www.visitnorway.nl
24 25