Huidige selectiecriteria en de online documentaire HOOFDSTUK 4 ...

apparaat. Syb Groeneveld, hoofd nieuwe media bij het Mediafonds: “Het onderscheid tussen
de verschillende mediums wordt steeds kleiner door het gebruik van steeds geavanceerdere
apparatuur.” 3 Deze geavanceerdere apparatuur wordt ook wel aangeduid met de term ‘nieuwe
schermen’. Volgens Philippe van Meerbeeck (beleidsadviseur van de VRT) is er in de toekomst
behoefte aan ‘korte, hybride verhaalstructuren’, omdat deze beter passen bij genoemde nieuwe
schermen. (609:6)
Volgens Caspar Sonnen is de eerst genoemde vorm van transmedialiteit dominant bij
documentaire producties in Scandinavië en Nederland, waar producties uit vooral Frankrijk
en Canada zich onderscheiden door de tweede. Hij meent dat het illustratief is voor een
mentaliteit over de opkomst van nieuwe media fenomenen. De Noord-West Europese landen,
waaronder Nederland, voelen zich geïntimideerd door het onbekende, maar weten dat ze er
toch iets mee moeten. Ze zien het dus als een aanvulling op het werk dat ze al doen. Erik van
Heeswijk, hoofdredacteur VPRO digitaal, bevestigd deze benadering: “Voor experimenten als
online only documentaires is het nu wel roeien tegen de stroom in (Geciteerd in: De Waal:12).”
Dit heeft ook alles te maken met het politieke klimaat waardoor de publieke omroepen stevig
moeten bezuinigen op hun online aanwezigheid. Ondanks dat streeft de VPRO er wel naar te
investeren in deze nieuwe vorm. In Frankrijk en Canada wordt er nauwer samengewerkt met
mediakunstenaars en is er meer ruimte voor het experiment. Initiatieven mogen hier los staan
van al bestaande mediaproductie en zich beperken tot uitsluitend online distributie.
3.2 SECOND SCREEN
De fragmentatie waarover we eerder spraken komt ook tot uitdrukking in de notie van het
‘tweede scherm’. Een bekend gegeven uit de huidige media cultuur is de versplinterde aandacht
van de kijker. De aandacht is verdeeld over de televisie, een mobiele telefoon en mogelijkerwijs
een laptop of tabblet. Om de aandacht van de kijker vast te houden en gebruik te maken
van de mogelijkheden die er geboden worden door de diverse media wordt er aanverwante
of aanvullende informatie geleverd via dat ‘second screen’. Televisieprogramma’s als The
Voice (RTL), Tussen Kunst en Kitsch (AVRO) en Nieuwsuur (NOS, NTR) maken gebruik
van de mogelijkheid om tijdens de uitzending kijkers op hun mobiele telefoon of tablet extra
informatie te laten vinden of aan een spelelement deel te nemen. 4 Waarin dit second screen
zich onderscheidt van de hierboven beschreven websites en fora is dat het zich simultaan aan
het primaire programma, of in real time afspeelt. Een aantal van de aangeboden activiteiten is
dus ook uitsluitend beschikbaar tijdens de uitzending van het betreffende programma.
Een second screen kan verschillende vormen aannemen. Allereerst middels een mobiele
telefoon of smartphone, maar ook in toenemende mate via tabblet computers.
• Websites en fora
De meest basis aanwezigheid van documentaires online wordt gevormd door websites en
fora die horen bij een productie voor bijvoorbeeld televisie. In tegenstelling tot bij langlopende
series is een website behorende bij een documentaire niet vanzelfsprekend. Transmedia is
een buzzwoord uit de entertainment industrie om het commerciële succes van producties te
4 http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2694/Internet-Media/article/detail/3225811/2012/03/15/Tweede-scherm-houdt-tv-kijker-bij-de-les-of-juist-niet.dhtml
15/3/2012, geraadpleegd 27/3/2012v