Huidige selectiecriteria en de online documentaire HOOFDSTUK 4 ...
Huidige selectiecriteria en de online documentaire HOOFDSTUK 4 ...
Huidige selectiecriteria en de online documentaire HOOFDSTUK 4 ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
afdruk die licht achterlaat op <strong>de</strong> film, waardoor er e<strong>en</strong> direct <strong>en</strong> fysieke relatie bestaat tuss<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> afbeelding <strong>en</strong> het afgebeel<strong>de</strong>. Als e<strong>en</strong> gevolg van <strong>de</strong>ze kwaliteit kunn<strong>en</strong> foto <strong>en</strong> film gezi<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> als bewijs van datg<strong>en</strong>e wat er zich voor <strong>de</strong> camera heeft afgespeeld. Brian Winston sluit<br />
hier op aan door <strong>de</strong>ze kwaliteit van fotografie te koppel<strong>en</strong> aan <strong>de</strong> politieke <strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
context waar fotografie in tot stand kwam in <strong>de</strong> 19e eeuw. Daguerre bood zijn pat<strong>en</strong>t<strong>en</strong> aan<br />
bij <strong>de</strong> Franse regering <strong>en</strong> in het <strong>de</strong>bat dat volg<strong>de</strong> over <strong>de</strong> mogelijke aanschaf werd betoogd<br />
dat fotografie geclassificeerd moest word<strong>en</strong> als wet<strong>en</strong>schappelijk meetinstrum<strong>en</strong>t, net zoals<br />
bijvoorbeeld e<strong>en</strong> thermometer (Winston:37). De data die werd geg<strong>en</strong>ereerd door <strong>de</strong>rgelijke<br />
instrum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> werd gezi<strong>en</strong> als objectief. De waar<strong>de</strong> die in docum<strong>en</strong>taires wordt gehecht aan het<br />
gebruik van archief beeld<strong>en</strong> sluit hier bij aan. Het beeld wordt gezi<strong>en</strong> als bewijs, <strong>de</strong> camera (<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> maker) als e<strong>en</strong> getuige. Nichols noemt dit e<strong>en</strong> ‘legal repres<strong>en</strong>tation of facts’ (Nichols:176).<br />
Hoewel het i<strong>de</strong>e van in<strong>de</strong>xicaliteit nog wel <strong>de</strong>gelijk e<strong>en</strong> rol speelt bij het bepal<strong>en</strong> van wat<br />
e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>taire is do<strong>en</strong> er zich wel e<strong>en</strong> aantal problem<strong>en</strong> voor. T<strong>en</strong> eerste maakt ook fictie<br />
gebruik van beeld<strong>en</strong> die het resultaat zijn van het zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> pro-filmische, waarbij situaties<br />
voor <strong>de</strong> l<strong>en</strong>s in sc<strong>en</strong>e word<strong>en</strong> gezet. Toch spel<strong>en</strong> er hele an<strong>de</strong>re vrag<strong>en</strong> rondom e<strong>en</strong> fictief werk,<br />
dan rondom non-fictie. T<strong>en</strong> twee<strong>de</strong> hebb<strong>en</strong> reconstructies <strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aam<strong>de</strong> ‘mockum<strong>en</strong>taries’<br />
ons ervan bewust gemaakt dat fotografisch beeld, hoewel bewijs van het afgebeel<strong>de</strong>, niet<br />
noodzakelijkerwijs het gebeur<strong>de</strong> bewijst. De beeld<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ingezet om e<strong>en</strong> wereld te<br />
creër<strong>en</strong>, iets wat we als fictie aanduid<strong>en</strong>. De <strong>de</strong>finitie van in<strong>de</strong>xicaliteit zou uitgebreid moet<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong>:“by adding that the object (an actual object, ev<strong>en</strong>t or situation for that matter), the<br />
historical refer<strong>en</strong>t, of the (docum<strong>en</strong>tary) in<strong>de</strong>xical sign is, or refers to an actual object that<br />
exists or existed in actuality and that has not solely be<strong>en</strong> created for the camera (Olivieri,<br />
2012:37).” Nog e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r probleem is dat het in<strong>de</strong>xicale alle<strong>en</strong> verwijst naar e<strong>en</strong> bepaald soort<br />
realiteit, wat we het ‘perceptually real’ of fotografisch echte zoud<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> noem<strong>en</strong>. Wanneer<br />
e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>taire e<strong>en</strong> meer abstracte realiteit in beeld poogt te br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, zoals e<strong>en</strong> sociale,<br />
psychische of toekomstige, dan kan er gebruik word<strong>en</strong> gemaakt van fotografisch beeld op e<strong>en</strong><br />
meer symbolische manier. Het gaat dan niet letterlijk om wat er wordt vertoond. E<strong>en</strong> laatste<br />
probleem, wat ook zeer relevant is voor het hier uitgevoer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoek, zijn <strong>de</strong> mogelijkhed<strong>en</strong><br />
tot beeldmanipulatie in het huidige digitale tijdperk. Beeld<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> nu zowel het gevolg zijn<br />
van het in<strong>de</strong>xicale fotografische proces als van e<strong>en</strong> symbolisch proces van programmer<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
algoritmes. Digitaal beeld wordt er zodo<strong>en</strong><strong>de</strong> vaak van beschuldigd dat het <strong>de</strong> realiteit vervaagt<br />
<strong>en</strong> het vloeibaar mak<strong>en</strong> van “refer<strong>en</strong>ce, truth and objectivity” (L<strong>en</strong>oir:xiii).<br />
2.2 INTENTIE VAN DE MAKER<br />
Deels vanwege <strong>de</strong> hier g<strong>en</strong>oem<strong>de</strong> problem<strong>en</strong> met <strong>de</strong> notie van in<strong>de</strong>xicaliteit <strong>en</strong> het beeld als<br />
bewijs zijn er an<strong>de</strong>re nadrukk<strong>en</strong> gelegd in het beschrijv<strong>en</strong> van wat e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>taire is. E<strong>en</strong><br />
van <strong>de</strong>ze b<strong>en</strong>a<strong>de</strong>ring<strong>en</strong> zet sterk in bij <strong>de</strong> int<strong>en</strong>tie van <strong>de</strong> auteur. Ook in <strong>de</strong> hierbov<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oem<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>finitie van Grierson treedt <strong>de</strong> creatieve bron van e<strong>en</strong> docum<strong>en</strong>taire, <strong>de</strong> maker of auteur, op<br />
<strong>de</strong> voorgrond. Searle bijvoorbeeld laat zi<strong>en</strong> hoe interne <strong>en</strong> formele elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> e<strong>en</strong> werk niet<br />
fictief of non-fictief mak<strong>en</strong>, maar dat we het on<strong>de</strong>rscheid tuss<strong>en</strong> beid<strong>en</strong> uitsluit<strong>en</strong>d kunn<strong>en</strong><br />
mak<strong>en</strong> door naar <strong>de</strong> bedoeling<strong>en</strong> van <strong>de</strong> auteur te kijk<strong>en</strong>. Hij beargum<strong>en</strong>teert dat bij fictie